INICIAMOS ONTE o derradeiro mes do ano que corre. Corre, ademais de no sentido de seguir o seu curso, no de se desprazar con rapidez. Corre porque é unha medida de tempo e, xa se sabe, tempus fugit , como reza o proverbio latino, seica derivado dun verso das Xeórxicas de Virxilio. Moitos reloxos de parede nolo recordan, inscrito sobre a esfera, en letras abraiadas polo incesante movemento do péndulo.
Porén, Carmen Conde, a primeira académica numeraria da RAE cualificouno de río lentísimo de fuego. Semella un paradoxo, mais non o é tanto. Lentísimo si, pero de lume. Se correse máis, arrasaría menos. E o certo é que nos queimamos porque vivimos, porque somos nós o reloxo de area ou a clepsidra, na que vai caendo a lava volcánica dos anos.
E sucede que, malia todo, o paso do tempo é algo relativo e a súa percepción, segundo todos e todas experimentamos, depende de como ou con que o esteamos a ocupar. É moi expresiva aquela cantiga medieval na que unha rapaza se laia do longas que son as noites que fixo Deus e pregúntase por que non as facía así "no tempo que meu amigo solía falar comigo".
O poeta lucense Luís Pimentel expresou nuns atinados versos, que poderíamos emparentar cun oxímoro, unha contradición aparente, a monotonía da vida na cidade de Lugo (el fala de vila) e, aínda así, a súa fugacidade: "Os anos pasan rápidos; / os días, lentos".
Non lle teño medo ao moucho do tempo,non padezo iso que chaman cronofobia, porque sei que, se ben é certo que nos esboroa, tamén é certo que nos constrúe. E, en todo caso, como non o podemos deter, o mellor é non deixalo pasar de balde, sen nos pagar el nesa moeda que son as experiencias gratificantes.
Seica a partir de certa idade percibimos de diferente modo o seu transcurso. Non é que "agora" corra máis. Ao facérmonos máis lentos -explican-, sentimos que todo transcorre con maior présa. Teorías á parte, que hai máis de unha, abonda con ver como vén empurrando a xente nova ("semella que naceu onte e xa
!"-dicimos); ver como medra a pía de anos e como mingua a pila da enerxía; como temos que vixiarnos para non sufrir un certo estrañamento da realidade; como, en fin, nos devora o tempo.
Porén, volvendo a unha idea anterior, o importante é que non nos deixemos engulir. Cómpre, substituíndo a palabra morte pola palabra tempo, facer nosa unha cantiga dos Açores: "O tempo a min non me mata, / firme e constante son eu, / o tempo a min non me mata,/ quen mata o tempo son eu". Matar o tempo, mais non no senso de evadírmonos, senón no de gañarlle a partida non deixándonos vencer por el.
