TRINTA E CATRO ANOS despois de que o matase Jimmy Jiménez-Arnau, morreu Carlos Oroza aos 92. Fixérao naquel libro en que poñía a feder á que fora a súa propia familia política, a do ditador con cuxa neta casara, a comparar o desinterese do poeta, que el consideraba xa falecido, coa ambición desmedida dos Franco. Citaba, neste senso, aquela anécdota coa rapaza que miraba con devezo para o café que Carlos bebía, na Ibiza hippy, e á que el lle propuxo o que mesmo figura nun dos seus máis coñecidos poemas, te cambio el café por que me mires. O seu carácter de Guadiana, a aparecer e desaparecer do mapa, foi sen dúbida o causante do erro do autor daquela biografía sen outro interese que o morbo de ver criticadas unhas persoas até daquela intocábeis.Era da Mariña, mais a verdade é que non sei o lugar exacto do seu nacemento. Eu xuraría terlle oído que viñera ao mundo en Burela, mais en todas partes figura Viveiro. É esta, como moitas outras cousas, unha incógnita máis da vida de Oroza. Porque el tecía a súa lenda ao mesmo tempo que nós desteciamos outras certezas, se cadra porque lle aplicabamos baremos inadecuados para as súas dimensións, talvez porque nos custa acreditar nos milagres e incluso a súa supervivencia era un milagre.
Se procuro na miña memoria, véxoo vestido de negro, na estación de ferrocarril, a se despedir dunha coñecida rapaza de Lugo coa que mantiña unha relación e á que lle dedicara un libro en 1974. Mais eu xa coñecía a súa existencia pola introdución á poesía beatnik de Marcos Ricardo Barnatán para a Antología de la Beat Generation. Datada en 1969, o antólogo aseguraba: "este tipo de poesía só encontra identificación na actitude dun solitario e persoal poeta español, Carlos Oroza, cuxa obra está parcialmente emparentada con algunhas das características esenciais do ser beat, incluso formais. Coincidencia probabelmente única, tendo en conta que a poesía beat norteamericana era descoñecida en España".
Porén debeu ser arredor de 1980 cando o atopei xantando en Lugo, nun restaurante da rúa Catasol. Falamos, convideino e aceptou á primeira a oferta de vir pasar con toda a miña familia ao Val do Mao, no Incio, a Semana Santa que comezaba. Foron uns días inesquecíbeis, tanto para os sobriños que daquela eran adolescentes como para a nosa nai e irmáns porque, ademais de vivirmos nun continuo recital a carón do lume, escoitamos o relato da súa vida, non sei se entre a fantasía e a realidade, mais tan verdadeira como o seu ser poeta, esa fatalidade que el dicía.
Algunha vez mandou recordos, mais nunca o volvemos ver. Fican os seus libros, a súa voz nunha fita que gravamos daquela e algunhas fotografías. Lembrarémolo sempre.
