SE UN ten que pasar meses mergullado na historia de Europa como é o meu caso, mellor que se afaga a ver o Mediterráneo por todas partes. Se nos poñemos rigorosos, todos os europeos somos fillos do lago romano e das estepas de Asia Central. E hai que afacerse malia que un teña tendencia ao calvinismo, gusto pola choiva e escaso interese en visitar Italia e Grecia denantes que Alemaña ou os Países Baixos. Por sorte temos preto Barcelona, que é unha alfaia aínda que in illo tempore só fose unha colonia dos fillos de Ulises e Rómulo.
E é que Grecia e Roma formaron a espiña dorsal da cultura europea ata a Segunda Guerra Mundial. Nela o escritor Patrick Leigh Fermor, comando dos ingleses na illa de Creta, secuestrou o xeneral alemán Kreipel e retívoo nunha cova. Un amencer Kreipel contemplou o sol sobre o monte Ida e comezou a recitar os primeiros versos da oda IX de Horacio, o poeta latino... e Fermor continuouna de memoria, creando un vínculo no medio da tensión. Non existe neste intre ningún elemento cultural que conecte dese xeito aos habitantes do vello continente. De feito, coñecer a Horacio nunca máis será xa signo de cultura agás en círculos restrinxidos.
A intelectual e polígrafa María Belmonte asina en 'Peregrinos de la belleza' unha obra de debut caracterizada pola madureza plena
A anécdota que veño de relatar forma parte xunto a otras moitas de Peregrinos de la belleza, ópera prima de María Belmonte, intelectual e polígrafa vasca, publicada pola editorial Acantilado. Dado o talento para a descripción e o amor pola cultura amosados pola autora é de agardar que non sexa a derradeira vez que nos atopamos con ela. Estamos perante unha desas estrañas ocasións na que unha obra de debut amosa xa unha madurez plena, tanto de estilo coma de pensamento.
O subtítulo da obra, Viajeros por Italia y Grecia, marca xa unha división. A primeira parte dedícase á italofilia -ou romanofilia- de europeos de distintas procedencias -ingleses, alemáns, suecos-. O lector debería de se deter na historia de Johann Winckelmann: foi el quen fundou a visión harmoniosa e apolínea que moitos teñen da cultura grega, é un autor ignorado na literatura española ata o punto de que se non se sabe unha lingua estranxeira non é posíbel ler unha tradución completa da Historia da arte na Antigüidade e posibelmente fose o primeiro famoso homosexual asasinado nun crime paixonal. Postos a ser esixentes, teríame gustado que Belmonte puxese a súa lupa en Edward Gibbon, par de Winckelmann á hora de crear imaxes perdurabeis, neste caso da decadencia do Imperio Romano e o agromar da relixión cristiá. O fotógrafo pioneiro Gloeden, o médico sueco de Capri Axel Munthe, D.H. Lawrence e o poeta da guerra Norman Lewis completan unha galería magnífica en todo caso.
A segunda non fala tanto de Grecia coma do espacio cultural grego. Agora coñecemos o berce da civilización por Varoufakis e o baloncesto, pero ata hai relativamente pouco todo o que estaba alén de Dalmacia era basicamente Grecia dende o punto de vista da cultura. O 9 de setembro de 1922 acabou unha presenza de 2.500 anos en Asia Menor co asasinato ou desprazamento de milleiros de gregos de Esmirna; en 1952 a meirande dos herdeiros de Cavafis deixaron Alexandría. Por sorte para entón Lawrence Durrell, retratado no seu amor polas terras gregas no capítulo final, xa tivera tempo de facer a súa obra mestra: o Cuarteto. E ademais están as illas, que teñen grande importancia nas historias de Henry Miller, o citado Fermor e Kevin Andrews -nesta ocasión, todos anglosaxóns-.
O Mediterráneo segue a ser o Mare Nostrum. Tan noso que a mesma autora puido percorrer os escenarios debuxados e darnos unha visión actual, fresca e vitalista, que mesmo achega o ensaio á literatura de viaxes. Son as marabillas que temos relativamente preto, das que xurdiu o que somos e que non debemos esquecer, nin como lectores nin como viaxeiros.
Peregrinos de la belleza
María Belmonte
Editorial Acantilado
Páxinas 320 Prezo 20€
