Opinión

Abadía de Samos

Nunca pensei que unha prístina visita ao Mosteiro de Samos empezase cunha desmitificación. O estereotipado monxe con traxe marrón con cogulla sobre a cabeza estilo Sean Connery en O nome da rosa, é actualmente un orondo e simpático frade que desfila cunha vestimenta máis negra que un tizón. Parecendo volatizarse entre as penetrantes sombras que proxectan as súas milenarias columnas.

A vida monacal dentro da súa arquitectura gótica esperta o mesmo interese que o silencio recolleito na fe e oración (Ora et Labora). Entre as súas pétreas paredes respírase un misterioso frío e un pode chegar a imaxinar a expresión de desesperación do monxe responsable de queimar a Abadía entre alambiques, apócemas secretas e lumes traidores. Do profundo eco na verborrea do prior José Luis Vélez emanan secretos confesables e unha gran sabedoría.

Os aromáticos destilados da licorería do cenobio perderon a súa consistencia, o licor Pax pérdese entre o umbrátil mundo do exilio forzoso. A botica está arrestada a cadea perpetua, as mesturas con herbas e ungüentos están atrincheiradas na natureza granítica, mentres que os hortos foron exiliados ao exterior. Agora, relegando os allos e demais produtos hortícolas, outro desfabulador rompe a quimera do vampirismo coas súas Cartas eruditas e curiosas.

É o Pai Feijoó, que nunha alegoría de triunfo preside o gran claustro que dá o seu nome, desafiante ante as miradas de curiosos turistas e cagadas de pombas. O prior transmite o xeneralizado sentimento de desarraigamento e inasible relampagueo da desamortización, unha endémica ruína patolóxica do patrimonio artístico e cultural. E nunha aureola de beatitude, J.L. Vélez impregna con sapiencia o esconxuro místico da arte policromado.

Os frescos das paredes do claustro desvelan unha nova modalidade de representación da realidade. Certamente a realidade poética da Abadía está nos seus muros. Monxes, ánimas e demos conviven estoicamente, creadas pola imaxinación de pintores como José Luis Rodríguez (milagroso coqueteo coa cinematografía), Joan Parés (entre o inmaterial e metafísico), Celia Cortés (o demo en forma de incendio) e Enrique Navarro (milagres a escala realista).

Na omnipotencia do pensamento a entrevista de José de Cora a Xullo Barreiro en Eu vin a Hitler en Samos, contemplo o derrube dun mundo que borrou os seus límites. Observando as fotografías de Franco, Fraga ou Ramón Cabanillas, a conspiración esfúmase como un espellismo e impregna de inexistencia aparencia a figura do ditador alemán. Pero tento imaxinar os túneles subterráneos e a súa gorida secreta nun alarde de creatividade.

Neste desequilibrio renovado, non quixen modificar o eterno sorriso do prior con preguntas incómodas, tampouco cambiar a historia oficiosa da II Guerra Mundial. Só foi unha circunstancia de curiosidade tan grande onde venceu a covardía. E pensativo sobre os meus pasos queda o tirador de porta de esmalte gretado. Quizais só foi un soño.

Comentarios