Trabada lucha por su cole, Ourol quiere recuperarlo y en O Valadouro remonta

Estos municipios se afanan con ayudas que les sirvan para limitar la pérdida de vecinos y servicios

El Ceip de O Valadouro ha ganado alumnos en los últimos años. J.Mª.ÁLVEZ
photo_camera El Ceip de O Valadouro ha ganado alumnos en los últimos años. J.Mª.ÁLVEZ

La llamada desesperada que realizó esta semana la alcaldesa de Trabada, Mayra García, para no perder el colegio de su localidad no es algo nuevo en A Mariña. Aunque la mayor cantidad de concellos de Galicia que no cuentan con escuelas infantiles o de primaria se localizan en el interior de la provincia de Lugo y, sobre todo, en Ourense, la despoblación de algunas zonas de la comarca ha obligado a algunos a ofrecer servicios y ayudas para intentar detener esta sangría.

De hecho, Ourol vio como perdía su colegio hace cuatro años. El Ceip Vicente Casabella cerraba sus puertas en julio del 2015 a pesar de contar con ocho alumnos. La Xunta indicaba por aquel entonces que la decisión había sido tomada por las propias familias que, ante la negativa a enviar un maestro más, decidían matricular a sus hijos en centros de Viveiro, la mayoría en el Santa Rita de Galdo.

Estos ocho alumnos son incluso ahora más y en el Concello estarían "encantados" de poder contar con un colegio operativo en la localidad. "Agora creo que hai uns 14 ou 15 alumnos que van a Galdo. Por suposto que nos gustaría abrilo, pero o caso é que todo o mundo estea pola labor. Perder un servizo é fácil, pero despois recuperalo é complicado", explica José Luis Pajón, alcalde de Ourol

Alcalde de Ourol: "Agora temos uns 15 nenos e gustaríanos recuperar o colexio, pero ten que estar todo o mundo pola labor e non é fácil"

El regidor avanza que "indubidablemente imos mirar de intentar abrilo no futuro, pero teremos que buscar outra localización porque no colexio vello xa temos firmado un convenio coa Deputación para facer un centro de día e residencia da terceira idade", matiza.

De todos modos, el cierre del centro de infantil y primaria no ha supuesto que la administración local deje de lado medidas con las que busca fijar población. Es el caso de las ayudas para la compra de material escolar o el transporte. "En primaria temos axudas para material escolar, onde os pais teñen que xustificar o gasto que realizan en libros e cadernos e logo nos subvencionámolo. E logo, aqueles rapaces que estudian en institutos de fóra, como Ribadeo ou Burela, e non dispoñen de transporte escolar tamén teñen unha liña de axudas. Aquí incluímos aos universitarios e a contía vai por escalas, en función da distancia", señala Pajón.

CASA-NIÑO COMPLETA. Ourol incluso dispone de un servicio para los bebés entre 0 y 3 años, una casa-niño que bajo el nombre de Paxariños puso en marcha la maestra Vanesa Balsa con el apoyo de la Xunta y gracias al cual los padres pueden solo tienen que aportar la comida o los pañales. Es una forma de intentar paliar la ausencia de la escuela infantil y de intentar ayudar a conciliar la vida labora y familiar, aunque tampoco consigue cubrir toda la demanda existente, ya que solo cuenta con cinco plazas. "Agora mesmo ten o cupo máximo cuberto, temos a dúas mulleres embarazadas e polo menos un par de pequenos que non os traen porque non ten máis prazas. É algo que depende de que outra persoa se animara a montar outra casa-niño e logo que a Xunta a apoie", señala.

Alcalde de O Valadouro: "Puxemos en marcha medidas para intentar que os pais con críos non se foran de Ferreira e lográmolo"

Ourol cuenta actualmente con 1.018 habitantes y ha conseguido reducir la sangría que padeció en la primera década del siglo. En el 2000 el municipio tenía 1.620 censados y en 2011 ya solo eran 1.157. En los últimos años la pérdida se redujo a menos de 140 habitantes. Para intentar cortarla definitivamente, desde el Concello están "estudando a opción de contemplar nos próximos orzamentos locais unha axuda a aquelas parellas do concello que teñan un fillo, dado que o 50% da nosa poboación é maior dos 65 anos", afirma.

CERVO Y XOVE. Otros municipios, como Cervo y Xove, con más población y, sobre todo, ingresos más altos, también ofrecen ayudas a sus distintos centros educativos y Anpas, al tiempo que colaboran con las familias en la adquisición de libros de textos y otras cuestiones.

Asimismo, ofertan actividades extraescolares y servicios como los de sus respectivas piscinas a precios muy reducidos y asequibles para la mayoría de bolsillos y familias.

O Valadouro remonta gracias a un paquete de medidas de calado social
Uno de los casos más paradigmáticos es el de O Valadouro, donde los distintos incentivos impulsados por el Concello han conseguido frenar la sangría y el Ceip Santa María do Valadouro no solo ha dejado de perder alumnos, sino que los ha ido recuperando progresivamente. "Nós aumentamos e neste vindeiro mes setembro imos contar con 150 alumnos entre os 3 e os 12 anos", indica el alcalde valadourense, Edmundo Maseda. Este repunte ha supuesto incluso que "recuperemos unha coidadora da gardería que perdéramos hai un tempo por falta de nenos e da que volvemos dispoñer agora", afirma.

El esfuerzo de la administración local ha sido importante, con programas como el de madrugadores, que amplía el horario de apertura del centro "para que os pais poidan ir aos seus traballos e os seus fillos queden xa ao coidado de alguén", explica Edmundo Maseda.

Asimismo, cuentan con un banco de libros propio, "que logo se veu complementado co cheque da Xunta", comenta Maseda. Estas medidas, junto a otras como la guardería han servido "para que as parellas de xente moza que ten críos non se foran para outro lado, así que estamos moi contentos e seguiremos con este traballo porque o consideramos fundamental", avanza.

NUEVAS VIVIENDAS. Pero desde el Concello desean no detenerse aquí y ya siguen dando pasos hacia adelante en otro de sus proyectos estrellas, la creación de una cooperativa de viviendas "que venderemos a prezo de custe para que a xente que teña familia se poida quedar aquí".

La intención del gobierno local es edificar unos 50 pisos en los que ya se han interesado más de 30 familias, por lo que Maseda es muy optimista. "É importantísimo que a xente teña opción de quedarse a vivir aquí e non teña que buscar vivenda fóra", recalca el regidor.

Desde el Concello se centran en tres ejes para no volver a perder población. "A creación desas 50 vivendas novas, xunto ao desenvolvemento do polígono industrial, clave para que se poida crear traballo no noso municipio, e o centro de día para os nosos maiores, xa que contamos cunha poboación bastante avellentada, son os proxectos máis fortes que temos que sacar agora adiante", desvela.

Comentarios