"Se queres saber cantas persoas traballan na autovía, teo fácil. Conta unha persoa por cada camión ou máquina que vexas". Seguindo esa sinxela regra matemática, que nos propuxo Emilio, o operario dun dos camións que realizan os movementos de terra no tramo entre Arzúa e Melide, este xoves apenas traballaban en toda a obra da autovía a Santiago medio centenar de persoas.
E é que sacar este dato do Ministerio de Fomento resulta unha tarefa case imposible, xa que a súa contestación oficial, a instancias deste medio, resulta tan lacónica como ambigua: "En ambos os tramos veñen traballando varias decenas de operarios e manéxase a maquinaria e instrumental previsto no contrato".
En todo caso, as obras da A-54 concéntranse estes días en tres puntos moi concretos. No tramo entre Arzúa e Melide, unha decena de vehículos de todo tipo traballan na AC-905, á altura da Cruz da Pastoriza. Desde ese punto, as máquinas xa retroceden cara a Santiago para construír o enlace coa rotonda de Burres, onde empeza o último tramo aberto da A-54 e que xa leva directamente á capital galega.
Seguindo o trazado da futura autovía en dirección Lugo, a paisaxe vese salpicado por algunha que outra baliza que marca a delimitación da futura calzada, algún desmonte e pequenos movementos de terra. Con todo, para volver ver actividade humana na obra, é necesario chegar ao lugar das Cabazas, no concello de Santiso. Alí, outras dez máquinas, entre retroescavadoras, un par de Dúmper, varios camións de menor tonelaxe e un tractor, removen a terra e preparan o terreo sobre o que, algún día, asentarase o viaduto que salve o río Boente.
Fomento di que os traballos avanzan ao ritmo previsto e que nin a gran concentración de restos arqueolóxicos alterará os prazos fixados
Xa no tramo entre Melide e Palas, a actividade apenas se deixa sentir na contorna da única gran infraestrutura construída ata o momento, o viaduto do río Furelos. Mentres, en Palas de Rei, xusto onde se retoma a autovía para chegar a Lugo, outra decena de máquinas xa empezaron a abrirse camiño en dirección contraria.
Emilio, que agarda no seu coche particular esperando a que empece a súa quenda de traballo, tira dos galóns que lle dan a experiencia de traballar en todos os tramos da autovía, "desde que empezaron as obras" para aventurar que a este ritmo a infraestrutura "non estará rematada nin de broma non 2022".
A súa percepción particular é que o ritmo dos traballos é lento, non só pola dificultade técnica que entrañan ou polo complicado que resulta mover a terra embarrada por estes últimos días de intensas choivas, senón porque "non hai cartos. Trabállase cos orzamentos prorrogados da etapa de Rajoy e sen investimento as empresas non poden traballar".
A afirmación faia con coñecemento de causa, xa que cando traballou nas obras do tramo do Picato, "todo estivo parado durante un tempo, pero en canto lles interesou e se puxeron cartos, as obras se executaron en apenas ano e medio".
A visión deste operario non é moi distinta da doutras persoas que, dunha ou outra forma, están vinculadas a este proxecto. Hai quen defende que as ofertas excesivamente baixas dalgunhas empresas para facerse co contrato da obra están a se notar agora no baixo ritmo das actuacións.
IMPACTO AMBIENTAL. No traxecto entre Melide e Palas de Rei preocupa especialmente as obxeccións que o Ministerio de Transición Ecolóxica puxo á modificación do trazado que a Xunta aprobou para a Zona de Especial Conservación (ZEC) Serra do Careón.
Esta modificación afecta a un tramo de 3,5 quilómetros e contempla, entre outras medidas, a supresión do viaduto do Careón e a variación do trazado en alzado, co fin de adaptalo o máximo posible á orografía do terreo.
Fomento explica que está a facer o seguimento das medidas de protección ambiental contempladas no proxecto e que, tras os traballos de prospección realizados nas obras, "descartouse a existencia de representacións de flora endémica en perigo de extinción, polo que se atopa en tramitación un procedemento de Avaliación de Impacto Ambiental simplificado".
O procedemento non debería, segundo este Ministerio, entrañar ningún tipo de atraso, xa que nos dous tramos "están a executarse as anualidades contractuais vixentes". Outra cousa, sen dúbida, será cando se pronuncie Transición Ecolóxica e se obrigará ou non a facer un cambio máis profundo que o que aceptou a Xunta.
XACEMENTO. O gran número de vestixios arqueolóxicos de distintas épocas, un total de 14, que se han cautelado no tramo entre Arzúa e Melide tamén poderían acabar por atrasar a obra.
De momento, hanse cautelado varios castros nos lugares da Roda, Barros, Vilantime e Campos, pero tamén se atoparon varias mámoas, fosas e xacementos romanos. Esta concentración arqueolóxica neste tramo contrasta co de Melide- Pas, onde só se efectuaron dúas cautelas arqueolóxicas.
MOTOR ECONÓMICO. Ademais deste incremento do tráfico rodado, en negocios de Arzúa, como a gasolineira ou locais de hostalería, constatan a inxección que supón para a economía local a execución das obras da A-54.
