Todo o que debes saber para coller cogomelos este outono

Unha media de entre dúas e cinco intoxicacións graves por tempada, decenas delas leves e, de cando en vez, algunha con final tráxico, como o octoxenario falecido en Quintela de Leirado o pasado outono. Esta é a radiografía habitual da campaña de cogomelos en Galicia, unha comunidade na que cada vez se percibe unha maior afección pola micoloxía.

A maioría destes contratempos prodúcense por descoñecemento do mundo dos fungos. E é que hai unha serie de recomendacións básicas que se deben de seguir sempre cando se trata para comer cogomelos silvestres recollidos por afeccionados. A primeira e fundamental é non comer nada do que non se estea "absolutamente seguro ao 100%", recordan os micólogos.

De feito, o risco multiplicouse exponencialmente coa implantación de internet, xa que son moitos os que soben unha foto dos fungos a foros, redes sociais e páxinas web para preguntar se son comestibles. "Nunca hai que fiarse da imaxe dunha pantalla", avisan os verdadeiros coñecedores dos cogomelos, xa que pode estar a responder alguén que non ten nin idea.

O Sergas ofrece consellos e información sobre como actuar en intoxicacións nesta web

E tampouco das guías, porque a choiva pode alterar características básicas dun cogomelo como a cor ou o cheiro, dando lugar a confusións perigosas ou fatais. Tampouco se deben mesturar cogomelos venenosas e comestibles na mesma cesta nin recollelas preto de estradas, zonas industriais ou parques, xa que é un organismo que tende a acumular metais pesados e outras sustancias tóxicas.

Sete especies que che poden matar

1. Amanita phalloides: Verde e branca, con anel e volva no pé, é o cogomelo máis letal pola súa abundancia (en calquera bosque) e porque se pode confundir con algúns champiñóns (láminas rosas) e rúsulas (sen anel nin volva). Un só cogomelo resulta letal.
   
2. Amanita virosa: Comparte características básicas das amanitas: grande, con anel, volva e láminas brancas. O seu cheiro fétido e insoportable faia inconfundible (chámana amanita fedorenta). Baixo caducifolios.
   
   
3. Amanita verna: Comparte características básicas co trío das amanitas mortais, pero de todas elas é a máis difícil de atopar. De feito, adoita saír máis na primavera.
   
   
4. Paxillus involutus: Cogomelo abundante en Galicia, en todo terreo e todo o ano, o seu nome dá o seu principal trazo: a marxe enrolada (involuto) do chapeu. Pódese confundir con níscalos. Moi cociñada non mata.
   
5. Lepiota bruneoincarnata: Cogomelo pequeno, máximo 5 centímetros (por iso non se deben comer macrolepiotas de menos de 10), que nace en prados e camiños. Provoca síndrome phaloidiano.
   
6. Cortinarius orellanus: Outra especie abundante e mortal, xa que a orellanina non dá síntomas ata pasar días, cando xa é tarde. De vermella a marrón, en bosques de folla caduca, a súa vantaxe é que non se parece a comestibles.
   
7. Galerina marxinata: Cogomelo moi pequeno e con micronanel, saen moitas xuntas e sobre todo en coníferas. Contén amanitina, que causa danos renais ou hepáticos irreversibles. 
   
   

Algúns consellos bos...

1. Facerse cunha boa guía e descargar apps para móbil, aínda que non hai que fiarse do todo de fotografías e debuxos.
    
2. Non recoller nin comer nada sen estar seguro ao 100%.
    
3. Saír cunha persoa experta ou consultarlle todo en casa
    
4. Arrincar e non cortar: baixo terra poden quedar datos
    
5. Non recoller cogomelos tras forte choiva, nin exemplares maduros e utlizar sempre unha cesta
    
6. Gardar un exemplar ou unha foto para axudar aos médicos en caso intoxicación
    
7. Comer pouca cantidade porque adoitan ser indixestas
    
8. Non coller cogomelos de xardíns urbanos, bordos de estradas ou polígonos: acumulan tóxicos

Outros consellos non tan bos

1. Que as cogomelos tóxicos pon negras a prata, o allo ou a pataca é unha lenda urbana
    
2. É falso que se elimine todo perigo cociñando con vinagre
    
3. Se un cogomelo está comido por animais non é velenoso: outra afirmación falsa e perigosa, xa que hai animais inmunes
    
4. Toda cogomelo que cambie de cor ao cortala é malo: falso
    
5. Tampouco é certo que os fungos que nacen en troncos ou en feixes ou que teñen cores vivas son sempre malos