Todo o que debes saber sobre o Samaín

Una calabaza de Samaín. ARCHIVO
photo_camera Unha cabaza de Samaín. ARQUIVO

Que é o Samaín?

Moito antes que o Halloween, segundo conta a tradición, os celtas entregábanse cada 31 de outubro á festa do Samaín, unha celebración milenaria hoxe en pleno auxe pero que estivo ensombrecida ata non hai moitos anos polo festexo anglosaxón.

Considerada a festividade de orixe celta máis importante do período pagán, algúns expertos cuestionan a existencia do Samaín en Galicia "como tal" e, de feito, o antropólogo Manuel Mandianes entronca esta festividade celta cos "magostos galegos" e o fin das colleitas e non cos Fieis Defuntos, que se acabaría impondo co cristianismo.

Este investigador ourensán explica que, aínda que o nome cambiou ata desaparecer practicamente en toda Europa, "o rito si se mantivo" a través dos magostos.

É o mesmo que Halloween?

En canto ás súas orixes, para Mandianes resulta "un erro" pensar que o Samaín é unha "festa nova" importada dos Estados Unidos e por iso apunta unha e outra vez que é Halloween a festividade importada polos "emigrantes escoceses e irlandeses" aos Estados Unidos, e non ao revés.

Na actualidade, numerosas localidades galegas celebran o Samaín. Todo un rexurdimento da tradición que evoca aos antepasados das familias e que ofrece a peculiar perspectiva que teñen os galegos sobre a morte e a necesidade de escorrentar, non sen chiscadelas de humor, aos malos espíritos.

Samaín, que vén do termo gaélico samhain e significa "fin do verán", é un rito para conmemorar o final da tempada de colleita, no que toman protagonismo as cabazas.

Un Samaín celebrado en Lugo. ARQUIVO

Celébrase igual en toda Galicia?

A festa maniféstase de distintos xeitos ao longo do territorio galego: en lugares das Rías Baixas, como Pontevedra, é A Noite dos Calacús; en Xermade os farois facíanse con remolachas e chámanse bonecas; e en Cedeira as cabazas eran verdes e chamábanas caliveras de melón. Son só algúns exemplos.

Como toda celebración, tamén ten a súa vertente gastronómica. Dentro dos doces máis clásicos que atopamos nestas datas podemos atopar os ósos de santo e toda clase de bolos de vento, como as chulas de cabaza. 

E no resto de España?

O Samaín é a tradición típica de Galicia, pero en practicamente toda a xeografía española hai ritos específicos polo Día de Defuntos.

  • Aragón: Noite das Ánimas
  • Asturias: Festa do Amagüestu
  • Andalucía: A festa de Tosantos
  • Cantabria: Festa da Magosta
  • Castela-A Mancha: A Estantigua
  • Castela e León: A Moragá
  • Cataluña: A Castañada
  • Comunidade Valenciana: Fira de Tots Sants de Cocentaina
  • Estremadura: A Chaquetía
  • Illas Baleares: Sa Trencada e Ses Bubotes
  • Illas Canarias: A noite dos Finaos
  • A Rioxa: Día das caveiras
  • Madrid: Don Juan Tenorio
  • Rexión de Murcia: A noite dos contos de ánimas
  • País Vasco e Navarra: Gaztañarre Eguna

Comentarios