Crean unha especie de tirita que axuda a diagnosticar a fibrose quística

Permitirá realizar a detección "moito máis temperá" dunha enfermidade crónica e, en xeral, progresiva que normalmente se inicia durante a nenez

Imagen de la tirita. EFE
photo_camera Imaxe da tirita. EFE

Un equipo de científicos españois desenvolveu un novo dispositivo intelixente, baseado nunha batería de papel de 8 centímetros de longo por 4 de ancho, que facilita o diagnóstico da fibrosis quística, a enfermidade rara máis común en Occidente e que en España a padecen ao redor de 2.500 persoas.

A descrición deste dispositivo, unha especie de parche ou tirita que se pega na pel, publícase na revista Microsystems & Nanoengineering e, segundo os seus autores, permitirá realizar a detección "moito máis temperá" dunha enfermidade crónica e, en xeral, progresiva que normalmente se inicia durante a nenez.

Os experimentos para comprobar a validez deste parche, no que investigadores do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) levan traballando dous anos, fixéronse no laboratorio con suor artificial; a fibrosis quística adoita confirmarse durante unha análise de suor que, nos pacientes afectados por esta enfermidade, é máis salgado do habitual.

O seguinte paso será empezar un estudo clínico no Hospital Sant Joan de Déu de Barcelona, para o que o equipo de científicos do Instituto de Microelectrónica do CSIC pediu unha axuda, confirma a Efe Neus Sabaté, profesora de ICREA (Institución Catalá de Investigación e Estudos Avanzados) e investigadora principal do proxecto.

Esta enfermidade, segundo datos da Federación Española de Fibrosis Quística, caracterízase por afectar as zonas do corpo que producen secrecións e polas infeccións e inflamacións que provoca en zonas do pulmón, fígado, páncreas e sistema reprodutor.

Non hai cura, pero si tratamentos para paliar algún dos seus efectos, por iso un dos retos é lograr un diagnóstico temperán que "permita mellorar a calidade de vida dos pacientes e maximice as oportunidades de alargala", engade Sabaté.

O novo dispositivo, que foi patentado e que podería estar por baixo dos 10 euros, consiste nun parche para a pel, batería e sensor ao mesmo tempo, capaz de xerar máis ou menos potencia segundo a conductividade do líquido co que se molla.

Cando entra en contacto cun líquido (suor), esta especie de tirita activa a reacción electroquímica dos dous electrodos instalados no papel: se o líquido analizado é máis condutor (máis salgado, é dicir, máis cloruro), o dispositivo xera máis potencia, e se é menos condutor (menos salgado ou menos cloruro), xera menos.

O parche non é un dispositivo de diagnóstico directo, senón de cribado, é dicir, que o que fai é ofrecer "un nivel de alarma".

Se dá este sinal de aviso -máis conductividade debido a unha maior salinidade-, habería que confirmar o resultado nunha unidade hospitalaria de fibrose quística; o reto nun futuro, apunta a investigadora, é que este parche puidese estar nos hospitais.

E é que, detalla Sabaté, en moitas ocasións nos nenos confúndense os síntomas e ata que son diagnosticados pasan un periplo por diversas unidades hospitalarias, como pneumoloxía.

Este parche, se se pode usar de xeito cotián nos hospitais, serviría xa que logo para descartar canto antes esta enfermidade ou no seu caso para realizar unha proba que a confirme (actualmente faise unha proba que estimula a suor do paciente, que logo se colleita e do que se miden os niveis de cloruro).

Juan Pablo Esquivel, outro dos autores deste traballo, explica, nunha nota do CSIC, que este parche non depende de ningunha fonte de alimentación externa, polo que sería moi fácil de usar e tería un custo moi baixo, "o que permitiría realizar a medida sen instrumentos médicos externos, normalmente caros, facéndoo accesible a un maior número de hospitais e centros de saúde".

O equipo xa está a explorar a viabilidade deste dispositivo para outras aplicacións como a análise da suor en deportistas ou en colectivos como o de bombeiros co obxectivo de detectar deshidratación, e para medir o nivel de salinidade da auga de rega.

O dispositivo, que tamén se pode usar en adultos, obtivo o premio ao mellor prototipo 2018 da Organic and Printed Electronics Association. 

Comentarios