POLA festividade de Todos os Santos é habitual acudir aos cemiterios a depositar flores nas sepulturas dos seres queridos, pero na vila de Sarria tamén hai outra tradición: comprar os santitos. Trátase dunhas pastas con forma de boneco que xeracións e xeracións de sarriáns degustaron e degustan por estas datas.
Os doces comercialízanse nalgúns negocios da localidade, aínda que hai décadas facíase na propia rúa. "Contan que a xente vendíaos pola rúa cunha cesta colgada do pescozo e ían berrando "santitos do día, santitos do día"", sinala José Ramón Gil, da confeitería Caprichos. Yolanda Vázquez, da pastelería Yoli, recorda que cando era unha nena "andaba un señor en bicicleta vendéndoos".
Descoñécese a orixe dos santitos, pero os pasteleiros quixeron continuar cunha tradición "de toda a vida", apunta María Dolores Gallego, da confeitería Lolita.
Para esta pasta non hai unha soa receita. Algún, como José Ramón Gil, utiliza unha masa similar á dos melindres, con manteiga, fariña, anís, azucre, auga e ovo.
Cre que neste doce pode estar a orixe dos santitos. "En Sarria había polo menos tres fábricas de melindre e é parecido. Deste tamén se quitaban unhas galletas similares ás marías que se encontran agora nos supermercados. Pode que colleran do melindre a receita para os santitos e fixeran un molde tipo", opina Gil, quen conserva a receita e a horma que se utilizaban nunha antiga confeitería de Sarria, Pallares. Esta, xunto á pastelería Matías, xa preparaba hai décadas as tradicionais pastas.
Outros establecementos, como é o caso da pastelería Delicias, empregan os mesmos ingredientes que os do melindre, aínda que non lle botan anís, conta a súa propietaria, Concepción Castedo.
"Cada un ten a súa receita, nós tamén os decoramos, pintámolos con chocolate, e facemos tanto santitos como santitas", indica Yolanda Vázquez. Incorporan as santitas "para promocionar a igualdade de xénero", sinala Pilar García, propietaria da panadería Pallares.
Os sarriáns deben esperar todo un ano para degustar os doces, que só se preparan nestes días ou, nalgún caso, durante todo o mes de outubro pola boa acollida que teñen entre os veciños.
Moitos sarriáns chegan ás pastelerías evocando os santitos da súa nenez. "Moita xente mércaos. Recorda da súa infancia cando os vendían polas rúas. Vai pasando a tradición de avós a netos", relata Gil. Outros chegan a compralos rememorando que "cando eran nenos vendíanos", afirman desde a pastelería Delicias. Por iso os menores recibían unhas moedas.
Cando eran pequenos que lles regalasen un destes doces era "unha alegría tremenda", engade Javier Fernández, outro dos propietarios da panadería Pallares.
Non só persoas que os recordan na súa infancia compran estes doces. "Todo o mundo vén polos santitos", apunta a pasteleira María Dolores Gallego, quen asegura que "véndense moito". Incluso hai veciños que os adquiren para envialos a sarriáns que residen noutros puntos do país e desta forma poden manter as tradicións da súa terra natal. "Lévanos para Madrid, Barcelona, País Vasco ou Asturias. Lévanos familiares para xente que é de aquí", indica Concepción Castedo.
Os santitos e as modernas santitas chegan así aos fogares dun gran número de sarriáns, que o Día de Todos os Santos e datas próximas comparten este curioso doce que xa degustaban os seus antepasados.
