Ao hospitalero de Villafranca del Bierzo Jesús Jato e á artista Irene García-Inés únelles o amor polo Camiño de Santiago, que definen como "unha viaxe iniciático", "moi distinto a calquera itinerario turístico". Co obxectivo de reivindicar a verdadeira "esencia" da ruta xacobea e o valor da hospitalidade, ambos iniciaron unha peregrinación a Compostela acompañados dun burro e un típico carro de arriero.
Partiron de Villafranca (León) o día 19 seguindo o Camiño Francés e este xoves atopábanse en Lousada (Samos), na Casa do Alquimista, tras pasar dous días no albergue Oribio de Triacastela.
Camiñan xunto a Óscar, un burro que lles prestou un amigo de Bembibre e que representa "a espiritualidade, o poder e a humildade". Como parte do simbolismo que rodea esta peregrinación, tiran dun carro do ano 1963 que lles facilitou o cura Blas Rodríguez de Fuenterroble e onde portan unha paca, alforxas con castañas, unha tenda de campaña para imprevistos e unha pequena cociña.
Segundo contan, a crise do coronavirus "paralizou o turismo e iso está a permitir que se viva a autenticidade do Camiño". Albérguelos que atopan abertos móvense "por vocación ao peregrino" e as poucas persoas coas que se cruzan "estano facendo cun sentido moi auténtico". "Estamos a descubrir xustamente a verdadeira espiritualidade do Camiño de Santiago", afirma Jato. "Dalgunha forma, o Camiño perdeu afluencia e, con todo, nós o que estamos a experimentar é unha liberdade total, unha sensación de seguridade e de apoio", engade Irene.
Esta artista plástica é a fundadora do laboratorio cultural La Maya Lab, nacido co "fin de manter a esencia sociocultural dos lugares que a están perdendo", algo que en parte tamén ocorre co Camiño, di.
Comparte esta aventura cun gran coñecedor da ruta xacobea como é Jesús Jato, do albergue Ave Fénix de Villafranca, quen leva décadas exercendo como hospitalero, seguindo así cunha tradición familiar que se remonta no tempo. "No ano 1933 a miña avoa xa acollía a peregrinos e facíalles unha pota de caldo. Era unha obra de misericordia", relata o berciano, quen aloxou en carpas a multitude de camiñantes cando aínda non había albergues.
Aquela hospitalidade pagouna cara. O 18 de abril de 1990, cando regresaba dunha peregrinación de Roma a Santiago en bicicleta atopouse co seu refuxio esnaquizado. "Queimáronmo para que non acollese a xente", conta Jato, quen rexurdiu das cinzas e puido reconstruílo coa colaboración de moitos peregrinos.
Aos seus 80 anos asegura que a súa dedicación ao Camiño é unha "afección espiritual". "A satisfacción de facer algo polos demais é o que me enche", reitera.
Esta peregrinación a Santiago, que está a ser gravada en parte, forma parte do plan de acción cultural Por amor ao Camiño, que se compón de tres documentais, dous libros, unhas xornadas e un encontro internacional de artistas audiovisuais. "Todo o plan ten o obxectivo de reivindicar a esencia do Camiño porque viamos que estaba a perder algunhas das súas mellores atribucións", expón Irene García-Inés, quen se atopa "coescribiendo" un libro sobre a ruta xunto ao hospitalero.
"Queremos transmitir que o sentido da hospitalidade é compatible co Camiño contemporáneo. Por moito que se volveu máis comercial, o valor da hospitalidade ten que permanecer", insiste a artista, para quen a experiencia da ruta xacobea "non pode ser un patrimonio hiperadministrado, ten que conservar esa parte libre de aventura e autoconocimiento".
