Trascastro é un pequeno pobo do concello do Incio que apostou por transformarse e converterse nunha 'aldea modelo', a primeira da provincia de Lugo. Dentro deste proxecto da Xunta de Galicia, o núcleo recuperará parcelas abandonadas, que serán explotadas por un veciño para criar vacas cachenas e seguir mellorando esta raza autóctona.
Un proxecto que terá "varios beneficios", pois axudará á prevención de incendios, que se manteña ao redor do pobo unha franxa limpa e "a rendibilidade da gandaría", explica José Armesto González, o veciño que se encargará de dar unha nova vida a esas terras da man da súa explotación de cachenas.
"É morrer ou transformarse", asegura o inciense sobre as aldeas de montaña, como Trascastro, un pobo "con moito potencial, que estaba sen explotar e ou que ten aínda por explotar". "A 'aldea modelo' pensamos que nos vai axudar", afirma sobre este proxecto, co que os veciños se mostran "moi motivados" e ningún opúxose.
A 'aldea modelo' pensamos que nos vai axudar
Estes e o Concello comezaron coa idea en agosto co fin de ter identificadas todas as parcelas a finais de ano e terminaron "mes e pico antes" a pesar das dificultades para localizar aos propietarios dalgúns terreos e iso que son 14 hectáreas en 178 leiras de 104 donos. "Foi grazas aos veciños que facilitaron moito o traballo", destaca José Armesto, quen prognostica que se unirán máis parcelas, ata alcanzar as 20 hectáreas.
Case a totalidade destas terras están abandonadas e atópanse nunha zona "dificultosa, con moita pendente, que non é facil de traballar e limpar". "Practicamente non podes meter un tractor", aclara. Unha vez identificados todos os propietarios e que a Xunta aprobase a declaración de aldea "modelo", este organismo realizará un levantamento topográfico de todos os terreos, limparaos e pechará. O produtor, que abonará un pequeno aluguer, espera que na primavera poida estar o gando pastando nestas parcelas.
CORDÓN DE PROTECCIÓN
José Armesto subliña que o proxecto "crea un beneficio ambiental" e prevén os incendios, pois o núcleo sufriu varios nos últimos anos. "A gandaría desenvolverá un papel importante, manterá a zona limpa. Será un cordón de protección para o pobo", sinala este veciño, quen desde fai uns sete anos conta cunha explotación en ecolóxico de cachenas bautizada como Vacas de Chandeiros.
Decantouse por esta raza porque, insiste, "o animal hai que seleccionalo de acordo ao contorno, teño terreos que só valen para cachena e se tivera outros terreos tería que ir a outra raza". Comezou con seis reses e agora ten xa un centenar de cachenas, unha "raza pura" e a cal se distingue pola "calidade da carne". A gandería é en extensivo e dispón de 70 hectáreas repartidas en varias parcelas en Trascastro.
Ou gando transforma vos terreos nun 80%; ou home, nun 20%
Para arrincar coa explotación, xa realizaron no pobo un traballo similar ao da 'aldea modelo', aínda que "a nivel particular". Entón uniron preto de 300 leiras. "Unificamos parcelas pequenas, algunhas de 500 metros cadrados, e agora a leira máis pequena ten oito hectáreas", explica. Encargáronse de limpar "e o gando transforma os terreos". Para preparar as terras, "o 20% faino o home e o 80% o gando", apunta este veciño de Trascastro.
Para o núcleo a 'aldea modelo' é o seu segundo proxecto, xa que recentemente conseguiron un local social na coñecida como Casa do Camiñeiro, cedida pola Xunta ao Concello. Agora contan con máis "proxectos encadeados coa 'aldea modelo'" para este pobo "con moito potencial que está sen desenvolver".
