O último cine do século XX

A Fraternal é a única sala de cine existente en Monforte do século pasado que segue en pé, aínda que o seu estado de conservación deixa moito que desexar. No barrio da Estación hai voces que reclaman a súa preservación como parte da historia da cidade.
Sala de cine La Fraternal. GERMÁN L.QUIROGA
photo_camera Sala de cine A Fraternal. GERMÁN L.QUIROGA

O CINEMATÓGRAFO chegou á cidade a principios do século XX da man dunha familia italofrancesa a cuxo fronte estaba Eduardo Barbagelata Mucci, quen figura na selecta lista dos que introduciron e exhibiron en Galicia as primeiras películas de cine. A súa familia estivo ligada en principio ao circo, levando o seu espectáculo de feira de pobo en pobo, ata que decidiu darlle un xiro coa compra dun proxector para comezar a exhibir películas de forma itinerante ata que recala en Monforte, onde polo ano 1915 montaron un barracón no Campo de San Antonio para exhibir o que naquel entón era a maior modernidade das imaxinables.

Foron anos de éxito ata que a mediados do século XX apareceu na cidade un empresario natural de Trives, Pedro Pérez, que de forma case simultánea constrúe tres grandes salas de cine, dous na zona centro e outra no barrio da Estación, esta última nunha zona cunha gran actividade socioeconómica derivada da trasfega de empregados de Renfe e viaxeiros que facían parada e fonda na barriada.

O cine levántase xusto á beira da sociedade recreativa e cultural A Fraternal, collendo o seu nome. Con capacidade para 432 persoas, inaugurouse no ano 1952 co filme 'O que o vento se levou'. A súa clausura aconteceu en 1978, segundo os datos que figuran no Inventario de Cines de Galicia da Fundación Barrié, aínda que no barrio din que o seu clausura tivo lugar bastante anos antes.

A edificación segue en pé, aínda que o seu estado conservación é máis malo que bo. A cuberta non está en boas condicións e as filtracións de auga fixeron estragos no seu interior, con grandes fendas nos artesonados. A pesar de todo, é a única sala de cine de Monforte de mediados do século XX que segue en pé e que para os que se acordan dos seus anos de esplendor, con todas as butacas cheas, esperan que algunha institución, como o Concello, poña os seus ollos nela para que non se perda unha importante parte da historia de Monforte, como si sucedeu tanto co Cine Capitol como co Teatro Lemos.

Este último foi inaugurado en 1947 coa proxección da película 'Ti e eu'. Contaba cun aforamento para 600 persoas e viviu anos de viño e rosas tanto no referente a acoller películas míticas como por albergar espectáculos de variedades e actuacións musicais de culto. Recórdase a presenza no seu escenario de personaxes como Antonio Machín, Os Tres Suramericanos ou O Trío Caveira, pero a súa vida acabou en abril de 1998, cando o vídeo chegou ás casas de case todo o mundo e resultaba máis barato alugar unha cinta que acudir á sala.

Polo que respecta ao Cine Capitol, a súa apertura produciuse 1948 coa proxección da película '¡Que bello es vivir!'. Cun aforamento para 646 persoas e con anos e anos de estupendos resultados en canto a público, comezou a decaer a finais dos anos 70 do século pasado, pero o que finalmente acabou con el foi que o seu tellado veuse abaixo na madrugada dun día de inverno de 1980. O arranxo do teitume prolongouse durante meses, ata que en 1981 volveu abrir as súas portas para pechalas de forma definitiva o 24 de novembro de 1986 tras o pase do filme 'Entroidos romanos II'.

En outras localidades da Ribeira Sacra, como Pantón, Escairón, Chantada e Quiroga chegaron a funcionar sete salas

O cine foi o principal entretemento da poboación durante décadas, como o demostra a existencia de sete salas en catro localidades da Ribeira Sacra. Na vila de Chantada chegaron a funcionar tres cos nomes de Capitol, Yeca e A Terraza. En Escairón, capitalidade do Saviñao, estiveron abertos dúas de forma simultánea durante anos, Capitol e Yeca; mentres que en Ferreira de Pantón funcionou un ata finais da década dos 70 do século pasado. En Quiroga houbo outro durante os anos 60.

Na actualidade só hai un en funcionamento, en Monforte, Multicines Hollywood, que dispón de tres pequenas salas.

Pioneiros: Unha saga chamada Barbagelata
A familia Barbagelata recibiu en 2011 unha emotiva homenaxe na capitalidade de Sober por parte do Concello. Alí tivo unha sala, o cine Moderno, entre 1958 e 1970. A rúa na que estivo pasou a denominarse o 6 de agosto de hai case nove anos Rúa do Cine Barbagelata.
Quen recibiu o agasallo por parte do alcade soberés, Luís Fernández Guitián, foi Afonso Barbagelata, fillo do pioneiro do cine en Monforte, quen foi capaz de manter abertas salas de proxección noutros puntos da zona sur da provincia, como en Sarria durante anos.

Comentarios