A praza de abastos de Chantada

Creado en 1914, a Liga de Amigos pechouno e fixo tres departamentos para vender peixe e carne
Foto de arquivo da praza de abastos de Chantada. AEP
photo_camera Foto de arquivo da praza de abastos de Chantada. AEP

Tras pasar a Rúa do Comercio, a súa prolongación en asuntos de mercadeo estaba situada na Rúa da Peixaría (hoxe Formoso Lamas) que vai á Alameda de Chantada. O presidente da Liga de Amigos e futuro alcalde en 1918, o farmacéutico Manuel Alejandro Rodríguez Cortés, solicitaba ao Concello en agosto de 1914 "a cesión por espazo de 20 anos do alpendre que estivo destinado a praza de panadería, para construír a devandita sociedade locais destinados á expedición de carnes e peixes".

Esta proposta, aprobada ao mes seguinte, consistiría en "pechar con paredes de ladrillo a praza que foi de panadeiras, sita na Rúa da Peixaría, facendo esquina á da Paz, deixándolle cinco portas ao exterior e dividíndoa en tres departamentos cos accesorios para a venda de carnes e peixes; construír un pozo no recinto para obter auga para verificar a limpeza e os locais con condicións de hixiene", segundo a documentación da época. Así, cun investimento de 2.000 pesetas crearíase a primeira Praza do Mercado do século XX na vila chantadesa.

O 31 de marzo de 1935 a Federación de Asociacións de Agricultores do Partido de Chantada dirixe un oficio ao rexedor Ramón Montes Ledo para que "o mercado de grans e froitos do país trasládese á Praza de Fermín Galán" e a corporación acorda por unanimidade acceder á devandita petición.

En marzo de 1936 o rexedor Ramón Montes Ledo pon en coñecemento a Orde do Ministerio do Traballo do 28 de febreiro onde ordena "a confección do censo de obreiros parados e feito este, resulta que no municipio o problema adquire abraiantes proporcións, xa que no rexistro aparecen 1.476 obreiros que carecen de toda clase de medios para poder subsistir e o Concello atópase nunha situación económica moi angustiosa debida á obra de malgasto feita na época da ditadura en que o Concello concertou un empréstito esgotando a capacidade económica do municipio. O déficit do Concello elévase a máis de 150.000 pesetas, case o importe dun orzamento ordinario, e propón que para resolver a situación débese unha súplica á Xunta Nacional do Paro Obreiro para que dos fondos destinados a mitigar o paro concédanse 200.000 pesetas para a construción dunha praza de abastos, un campo de feira e un lavadoiro público".

Todo quedaría posposto pola Guerra Civil e na posguerra retómase o proxecto con José Joaquín Yebra-Pimentel Vidal, inaugurando a nova Praza do Mercado o 8 de xaneiro de 1956. Ánxel Gómez Montero describe as antigas tablaxerías que estaban no Cantón: "gozaban dun edificio común onde prescindindo da súa máis ou menos bela estampa, podían ser controlados todos os servizos de abastecemento, tendo como teito o firmamento e como fondo o casarón de Lemos". 

O edificio, de sillería, tiña dúas plantas. Na baixa estaban as cámaras, na alta había 23 postos laterais e outros centrais

A OBRA. Para a inauguración da mesma ofreceuse un ágape servido por Manuel Méndez no parque Penela para 40 comensais (1.800 pesetas) e as bebidas e cafés servidas por Eduardo Rodríguez (1.435 pesetas).

O edificio foi deseñado polo arquitecto proxectista Luis Pérez Barja, o arquitecto director José Álvarez Ude Aguirre e executado polos contratistas Serafín Iglesias Hermida e Julio Souto Rodríguez. Sería a maior praza de abastos de toda a provincia salvando a de Lugo, cunha superficie de 14 metros de fronte e 24 metros de profundidade e con dúas plantas.

Na baixa "acondicionáronse os almacéns e os lugares para as cámaras frigoríficas. Na alta, á que se entra desde a rúa por unha ancha e esvelta escaleira de sillería; no seu interior hai 23 postos laterais con peches metálicos moito máis anchos e de maior profundidade que os da praza de abastos de Lugo, no centro hai outros postos de cemento armado para a venda ambulante". Todo o edificio está construído de sillería, "posuíndo auga corrente e servizos para señoras e cabaleiros".

Yebra Pimentel apurábase a colocar a súa gravata xunto ao xuíz e outras xerarquías locais ao pé das escaleiras da praza, mentres dun coche baixaba "o Gobernador Civil acompañado do presidente da Deputación Provincial, Manso Rodríguez; o Inspector Provincial do Movemento e Delegado Provincial da Fronte de Xuventudes, Goldarocena Yarnoz, e o Delegado Provincial de Sindicatos, Bonilla e Ramírez". Despois de bendicilo, o párroco José de Castro López o alcalde dixo que a Praza do Mercado era unha urxente necesidade "cun custo total de 750.000 pesetas das cales se obtivo unha subvención de 250.000 pesetas da Dirección Xeral de Rexións Devastadas e o resto do orzamento extraordinario concedido polo Banco de Crédito Local".

A construción do novo mercado formaba parte dun plan para reactivar o emprego na vila chantadesa

CÁMARAS DE FRÍO. Entre 1967 e 1973 ante as novas esixencias de mercado e a necesidade de investimento en melloras para o almacenamento de carnes e produtos frescos, o Concello comeza a realizar estudos para adquirir unha cámara frigorífica. A primeira que tivo a praza foi en novembro de 1969 e custou 350.000 pesetas. En 1970 constrúese dentro a oficina dos veterinarios e en 1973 instálanse outras catro cámaras frigoríficas.

A praza de abastos tiña un gran problema, nos baixos do edificio estaba o matadoiro municipal e Manuel R. López Campo decide suprimilo en setembro de 1980 e arranxar dúas cámaras en 1982 por 325.000 pesetas. En maio de 1986 o alcalde Sergio Vázquez Yebra expón que as súas instalacións "atópanse nun estado lamentable" e o problema do matadoiro continuaba.

O informe xurídico do secretario sinala que o 3 de agosto de 1981 acordouse construír un novo matadoiro municipal sen que ata a data se fixese nin tampouco concerto con outros matadoiros industriais e a normativa europea presionaba. Os veciños denunciaron en 1987 "o depósito de residuos, refugallos de carne, peixe, verduras e todo elemento que resulte repugnante ou podrecido, dentro e fóra da praza ou matadoiro en oito grandes cubos de lixos estacionados na parte sur do edificio da praza de abastos".

Tras moitas vicisitudes, en setembro de 1987 solicítase á Dirección Xeral de Comercio unha subvención para a súa reforma e adaptación que cubriría o 40% dos 22.733.037 de pesetas de investimento, chegando finalmente da Consellería de Industria, Comercio e Turismo en maio de 1988.

Comentarios