Os fillos secretos do domador Eduardo Barbagelata

A prolífica familia Barbagelata, recoñecida como unha das pioneiras e introductoras do cinematógrafo en Galicia, tivo como patriarca a Carlos Juan Barbagelata, nacido en Xénova en 1816 e de profesión cristaleiro. Sitúaselle, por noticias recollidas na prensa da época, en Madrid alá por 1860, onde abriu no número 27 da rúa Alcalá unha exposición de singulares obxectos de vidro fiado. O cronista da noticia, publicada na Discusión do 9 de decembro de devandito ano, eloxia o traballo e o exquisito gusto do señor Barbagelata, ao que augura un notable éxito. Indica que a entrada á exposición só costa dous reais e "a concorrencia ao establecemento do artífice cada día é maior".

A exposición estivo aberta ata agosto de 1861, feito que ratifica o triunfo que auguraba a noticia do xornal A Discusión. Unha proba, entre outras moitas, do seu recoñecemento como artista vidreiro foi que incluso a Raíña Isabel II encargoulle "varios obxectos da súa arte", segundo recolleu o Diario Oficial de Avisos de Madrid, do 12 de maio de 1861.

Este famoso e premiado artista do cristal tivo relacións coas irmás Marcolina e Celestina Mucci. Da primeira nacería en 1850 Giovani Barbagelata Mucci, que daría lugar á rama portuguesa desta saga. Da segunda naceu, en 1851, Eduardo Barbagelata Mucci, que casou con María Curotti Casin, parella da que sairía a que se podería chamar rama galega dos Barbagelata. Ademais, hai un Teodoro Barbagelata Mucci, falecido en Santiago de Compostela en 1883, mentres expuña unha colección de figuras de cera nun local nas inmediacións do Teatro Jofre, do que se descoñece o seu filiación na familia, aínda que polos apelidos tería que ser tamén fillo de Marcolina ou ben de Celestina Mucci.

Eduardo Barbagelata Mucci, que faleceu en Monforte en 1930 aos 79 anos de idade, tivo, en principio, sete fillos: Eduardo, Pilar, Julia, Jorge, Claudina, Luís e Benito Ricardo. Logo de percorrer boa parte de España co seu espectáculo de feras e as súas exposicións de pezas de cristal e figuras mecánicas de tamaño natural, acabou entrando, no último terzo do século XIX, no nacente mundo da imaxe (daguerrotipo) e logo no cinematógrafo, que causou sensación entre o público.

EN MONFORTE. Eduardo Barbagelata Mucci, o patriarca da rama asentada en Galicia, chega coa súa prole a chan galego alá por 1884. Os xornais desa época dan conta da presenza da pavillón de feras e cinematográfico en Santiago, A Coruña, Ourense, Pontevedra, Vigo ou Lugo, entre outras localidades. Logo dese periplo, a maioría das veces polas festas maiores desas cidades, acabarían asentándose en Monforte de Lemos. Esa aterraxe na capital de Lemos sitúase alá polo ano 1911. A Correspondencia Galega: Diario de Pontevedra publica o primeiro de xuño dese ano unha información sobre a presenza do pavillón cinematográfico Barbagelata en Monforte de Lemos, destacando a alta concorrencia de público "onde se exhiben fermosas películas de gran actualidade". Engade a noticia que desde onte se abriu ao público o pavillón da colección feras que aínda conserva o señor Barbagelata, que ademais executa ante o público delicados traballos en cristal".

á capital de Lemos chegou o patriarca Eduardo coa súa esposa María Curotti e cinco dos seus fillos: Eduardo, Pilar, Julia, Jorge e Claudina. Os outros dous, Luís e Benito Ricardo, faleceran xa.

O FILLO MAIOR. Da familia asentada en Monforte, destacou o maior dos fillos, Eduardo Barbagelata Curotti, nacido en Zaragoza en 1882 e domador de profesión.

Aquí casou con Flora López Parada, coa que tivo cinco fillos: Afonso, María Pilar, Carlos, Eduardo e José Barbagelata López. Ademais tivo unha relación fose do matrimonio coa súa cuñada, Manuela López Parada, da que naceron outros tres fillos: Leopoldo, José e Manuel, que levaron o apelido materno López Parada, ao non ser recoñecidos por Eduardo.

Destes tres vástagos naturais Leopoldo e Manuel emigraron a Cataluña, mentres José permaneceu en Monforte, onde matrimonió e tivo dous fillos: Jousei Manuel e Afonso López López. Este último, xunto con José Manuel López Gifreu, fillo de Manuel López Parada, asentado na localidade de catalá de Colomers (Xirona), reivindican a súa pertenza á saga Barbagelata e a poder levar por dereito propio ese apelido.

Afonso, neto natural de Eduardo Barbagelata Curotti, explica que a súa pretensión pasa unicamente por que se recoñeza que hai outros Barbagelata que foron ignorados durante anos", asegura. Relata que ao seu pai chamáronlle sempre Eduardo, cando en realidade o seu nome de pila é José, "xa que todo o mundo sabía que era fillo de Eduardo Barbagelata". Conta tamén que o porteiro do Cine Moderno dos Barbagelata, cando o seu pai ía a este local cos seus compañeiros, dicíalles "esta non paga, que é fillo do xefe". Asegura tamén Afonso que a xente maior cando era pequeno tamén lle chamaba a el "Barbagelata".