Ás 20.30 horas do 11 de xuño de 1875 toda Chantada paralizouse cunha estrondosa detonación que conmoveu aos veciños producindo un movemento de vibración xeral parecido a un terremoto. Case ao mesmo tempo unha chama densa iluminou o espazo e un cheiro fortemente sulfuroso estendeuse pola atmosfera. O seu epicentro foi o número 104 dunha casa da Rúa do Comercio.
O fabricante de chocolates Manuel Rial Ferro (36 anos) tiña nos baixos da casa unha tenda e almacén de coloniais. Vivía coa súa muller, Dolores Pazos, e os seus fillos José (8 anos) e Jesús (4 anos) e a serventa oriúnda de San Pedro de Líncora Dolores García Lamas (22 anos). Naquela estreita casa o tendeiro almacenaba segundo o informe oficial "unhas 600 libras de pólvora —destinada para a confección de foguetes—, 400 delas nunha despensa debaixo da cociña e o resto próximas noutro punto, debéndose atopar tamén un pequeno caixón con dinamita que o día anterior recibiu a muller de Rial".
Tamén había un gran número de latas de petróleo e catro ou cinco quintais de xofre. Nas casas inmediatas vivían o zapateiro Antonio Simón Ansoar (40 anos) coa súa muller Francisca Varela (34 anos) e os seus fillos Carmen (4 anos), Manuel (10 anos), Ramón e Camilo, e noutra o xastre Joaquín Rodríguez Aguiar (30 anos), a súa muller Lorenza Vila e as súas fillas Teresa, Consuelo e María.
Unha muller embarazada que saiu despedida e quedou ferida leve deu a luz a unha nena só cinco horas despois do suceso
Segundo acta oficial do 12 de xuño quedaron na máis completa ruína tres casas e outras lindeiras "en esqueleto completo, deixando ao descuberto o seu madeiraxe e gran cantidade de leñas colocadas nos faiados".
Os traballos de auxilio e extinción de incendios duraron máis de 20 horas. Entre os veciños e autoridades, que axudaron a buscar ás vítimas e feridos estaban o xuíz, o fiscal e os seus subordinados; alcalde, Garda Civil e o deputado Rodríguez Guerra, "que fixeron todos os esforzos humanamente posibles para procurar a salvación dalgúns dos desgraciados que se atopaban entre as ruínas reclamando o seu auxilio".
O informe do secretario do Gobernador provincial sinala que "o aspecto que presentaba o lugar da catástrofe non podía ser máis terrible, de entre os seus fumarentos entullos saían voces lastimeras; o lume aplacado algún tanto polo mesmo instantáneo derrubamento, e porque a gran cantidade de xofre que esparexéndose pola superficie impedía o seu desenvolvemento, presentando esa laparada lúgubre mentres os feridos imploraban socorro".
Co efecto da onda expansiva, a muller de Rial (que estaba embarazada con síntomas de próximo alumeamento) "foi lanzada ao espazo describindo unha liña parabólica e salvando unha elevación de máis de sete metros para caer na porta da casa de Costa, unicamente con lixeiras queimaduras nos brazos e dando luz felizmente ás cinco horas unha nena".
Nun radio de máis de 300 metros non quedou unha soa construcción que non sufrise danos de consideración
Por igual causa foi lanzado ao espazo "o neno de catro anos Jesús Rial, co seu berce, mantas e colchón, indo caer no tellado de en fronte na mesma berce, a máis de 30 metros do punto de partida e sen que se envorcase aquela, tendo que describir unha liña parabólica de máis de 12 metros de elevación, sufrindo unicamente grandes queimaduras por ir incendiadas as mantas, pero sen lesións doutra especie, sobrevivindo máis de 24 horas e por último, tamén foi lanzado ao espazo Camilo Simón, mozo de 20 anos que caeu no medio da rúa sen lesión de ningunha clase".
Despois de longos e penosos traballos conseguiron salvar a Ramón Simón cunha gran ferida na cabeza e a Lorenzana Vila e os seus fillos Consuelo, Teresa e María; pero non así "ao desgraciado Joaquín Rodríguez, cuxo corpo servía de puntal para unha enorme viga que sobre el pesaba. De entre os entullos só foron salvadas estas catro persoas e a Ramón Simón; os demais pereceron, non por efecto do lume, senón polo derrubamento instantáneo daquelas grandes masas de madeira e pedra. Tamén se salvaron algúns efectos, que a Garda Civil depositou en poder das autoridades".
NOVE MORTOS. A acta do 13 de xuño amplía o parte indicando "que á noitiña do mesmo quedou completamente consumido o lume e descuberto e extraído de entre os entullos o cadáver da criada de Manuel Rial, falecendo hoxe o seu outro fillo. Cóntase que ata a data pereceron 9 persoas e subsisten 7 das 16 de que se compoñían as tres desgraciadas familias".
Solicita o Concello unha axuda ao Gobernador que se transforma no envío de "2.000 pesetas para distribuír ás familias necesitadas".
O aspecto da vila non podía ser máis desolador. Nun radio de máis de 300 metros non había unha soa casa que non sufrise danos de consideración, atopándose algunha viga ou porta que se recolleu ao terceiro día a un quilómetro de distancia. En moitas das casas da fronte e costas e lados voaron por completo as tellas e madeiras da cuberta do teito, rompéndose moitas portas, xanelas e cristais.
Na casa de Lorenzana, "que está a cen metros do foco, os ferros do balcón torcéronse e a pedra de granito que lle serve de basamento, cuxo espesor é de 35 centímetros, partiuse polo seu centro; á porta da igrexa, que se atopa aínda a maior distancia, saltóuselle a súa fechadura, quedando arrancada e torcida, quebrándose ademais parte das arañas e completamente o rosetón de cristais do frontispicio".
Na de Costa "achábanse atrancando a porta dunha cuadra dúas grandes pancas de madeira, dun groso polo menos de 10 centímetros e ambas as dúas foron partidas, sen que a porta en que se apoiase abrísese, e por último, na mesma casa rompeu unha porta da segunda nave, que se atopaba en razón directa co efecto da vibración, sen sufrir nada a do balcón máis inmediato, porque se atopaba fóra da súa acción inmediata".
