Conta a tradición oral que os antigos habitantes da parroquia pantonesa de Pombeiro crían na existencia dun tesouro na área do Preguntoiro, onde se situaba o antigo mosteiro. Xusto iso, tesouros, pero arqueolóxicos, foi o que acharon os 15 investigadores que traballaron nesta zona baixo a dirección do arqueólogo Xurxo Ayán entre outubro e novembro deste ano.
"Seguindo, como facemos habitualmente, as lendas do lugar, notamos un importante abandono e vimos fochancas que probarían que a xente botábase na procura deste tesouro", indica Ayán.
As escavacións organizáronse para profundar nos orixes do mosteiro de Pombeiro, cuxos resultados foron tan satisfactorios que garanten unha continuidade do proxecto. Trátase da primeira campaña na zona, promovida pola Dirección Xeral de Patrimonio da Xunta e apoiadas polo Concello.
Ayán sinalou que de cara á próxima primavera aprobouse un novo proxecto que permitirá exhumar o mosteiro. O obxectivo é convertelo nun recurso turístico máis, tanto de Pantón como da Ribeira Sacra no seu conxunto.
OS TRABALLOS. As prospeccións levaron a cabo en terreos que alcanzan ata un 70% de pendente. Xurxo Ayán afirma que a superficie "estaría preparada para producir xa". De feito, di o arqueólogo, as últimas vendimas no lugar "fixéronse na década dúas 70 do século pasado".
"As historias contadas polos veciños leváronnos a investigar e escavar en Pombeiro"
Por esa razón, unha dos labores máis importantes foi a de roza e limpeza de especies invasoras que poboaban a contorna. A súa retirada permitiu recuperar as vistas ao río Sil desde o xacemento.
Os investigadores decidiron, ademais, dividir en dous a zona de traballo. Co paso dos días foron atopándose varios tramos de muro, pezas escultóricas, un anaco de rosetón e inscricións rupestres en cruces, así como un total de 40 estruturas etnográficas como sequeiros ou algún pendello. Todas as hipóteses apuntan a este punto como as orixes de Pombeiro.
O mosteiro de San Vicenzo, segundo narra a tradición oral, sería o artífice da construción dunha ermida prerrománica ou medieval, á que se accedía desde o templo a través unha calzada e na que se facía culto a San Xoán Degolado. "É un lugar moi emblemático, excepcional dentro do que é a Ribeira Sacra", indica Xurxo Ayán.
PARTICULARIDADES. O arqueólogo explica que a memoria e os resultados das investigacións en Pombeiro fixéronse "en tempo marca". Ademais, O Preguntoiro dispón dunha peculiaridade. Normalmente fan falta varios anos para consolidar os resultados dunhas escavacións e dar a coñecer as conclusións á xente.
"Neste caso foi completamente ao revés. As historias contadas polos veciños leváronnos a investigar e escavar en Pombeiro", concluíu Xurxo Ayán.
