O investigador xaponés Masaru Emoto dedicou moitos anos da súa vida a estudar as calidades da auga. Explicaba que "é intelixente, ten memoria, ten a fascinante capacidade de adaptar a súa estrutura xeométrica molecular". Entre os seus experimentos máis controvertidos está unha serie na que sometía distintos vasos de auga a diferentes vibracións. Púñalles música tranquilizadora ou ruídos desagradables. Despois conxelaba os vasos e analizaba con microscopio os cristais que se creaban.
Segundo a súa tese, os cristais que se formaban sometidos a vibracións amables eran máis belos e armónicos que os das vibracións desagradables. A súa teoría nunca chegou a pasar os controis do método científico e o propio Emoto definíaa como "arte ou fantasía".
Os postulados do xaponés sumaron defensores e detractores a partes iguais porque os seus traballos tiñan unha carga subxectiva moi importante. O que si está baseado en datos e en investigacións empíricas son as propiedades da auga para o coidado da saúde.
A hidrocinesiterapia baséase na realización de exercicios dentro da auga. Úsase en pacientes que teñen afectado o aparello locomotor, que sofren doenzas musculares ou articulares e tamén se aplica en persoas con lesións de carácter neurolóxico.
No balneario de Augas Santas de Pantón, o doutor Antonio Freire Magariños supervisa este tipo de terapias e nos últimos días encargouse de formar a estudantes de Medicina da Universidade de Santiago de Compostela neste tipo de técnicas.
Freire é claro. A hidrocinesiterapia non fai milagres, pero se os tratamentos se seguen en tempo e forma as melloras son moi importantes. Por exemplo, ao balneario chegan multitude de pacientes que superan os 60 anos con enfermidades de tipo dexenerativo e reumático (artrose, lumbalxias..). Para eles recoméndanse unha serie de rutinas nas piscinas de auga mineiromedicinal, nos chorros e nas salas de inhalación que adoitan prolongarse durante nove ou once días. Tamén se atende a pacientes moito máis novos que sufriron algún tipo de accidente cerebrovascular.
O médico explica que un corpo na auga pesa un 10% da súa cifra real. É dicir, unha persoa de 80 quilos dentro dunha piscina pesa oito, polo que a capacidade de movemento é moito maior e a presión exercida sobre as articulacións moito menor. "Hai xente que pode camiñar dentro da auga e que fóra non é capaz", insiste. A maiores, a auga quente ten un efecto vasodilatador e axuda a relaxar a musculatura. Dese conxunto de aspectos derivan os bos resultados deste tipo de terapias que, ademais, resultan agradables para o paciente.
Os mananciais que abastecen o balneario de Augas Santas son de augas sulfurosas, que teñen propiedades moi positivas para tratar, ademais das doenzas reumáticas, os problemas respiratorios e de pel. O forte cheiro que desprenden enmascara unha serie de propiedades que fixeron desta zona de Pantón un lugar moi visitado ao longo dos anos. Xunto ao balneario actual consérvanse os restos do primeiro centro para tomar as augas que existiu no lugar.
O químico monfortino Antonio Casares está considerado un dos pais da Hidroloxía Médica actual. No século XIX, cando a farmacoloxía non se desenvolvera tanto, os balnearios eran un recurso imprescindible para tratar moitas enfermidades e Casares investigou as propiedades de moitos dos balnearios galegos con métodos moi novos para a época.
Na actualidade, existe unha Sociedade Internacional de Hidroloxía Médica que promove investigacións relacionadas co sector. Francia e Italia van á cabeza nesta carreira e xa inclúen este tipo de tratamentos dentro dos servizos que ofrece a sanidade pública.
