Acceda a todos os contidos da última edición do suplemento 'Táboa Redonda'
O DIRECTOR Stephen Frears fixo un telefilme soberanamente digno en ‘La reina’ (2006), esa cinta sobre a reacción de Sabela II á morte de Lady Diana en Hospital de la Pitié-Salpêtrière, de París, en 1997. Na noite pasada atopeina en Netflix, polo que me dediquei a ver ese relato sobre unha muller que vive dende hai medio século nunha cápsula pechada e indemne ao paso do tempo que viaxa dende Buckingham Palace a Balmoral. A raíña vive nunha realidade de normas, ritos e inclinacións de cabeza que Diana de Gales veu alterar.
Stephen Frears filmou durante 70 minutos sobre a perplexidade de Sabela II fronte ao sentido do espectáculo dunha princesa que actúa co mesmo dominio escénico nun campo de minas de Angola que no Ritz da praza parisina de Vêndome. Fronte a ela está a raíña Sabela II. A actriz Helen Mirren reproduce os xestos ridículos con mimetismo, amosa en cada escena a soberbia, a intelixencia e o bolso monárquicos.
Contra a fin da cinta, o guionista (Peter Morgan), salva o telefilme introducindo a morte nunha batida dun cervo precioso «con catorce cornos». A monarca está fascinada esteticamente polo animal. Esa beleza dun animal que corre polos seus dominios de Balmoral forma parte do atrezzo do seu reinado.
A escena clave de ‘La reina’ non é o accidente mortal de Lady Di na Ponte da Alma, de París, nin son os reproches que os seareiros da princesa fan á Casa Real. Non, o momento máis importante é cando Sabela II entra no seu pavillón de caza, de planta circular, e descobre o corpo do cervo idolatrado colgado patas arriba e escurrindo sangue polo pescozo. Nunha esquina, sobre a mesa do taxidermista, está a cabeza separada, cos seus catorce cornos robustos. A raíña chora porque comprende a natureza brutal da caza e o padecemento do animal.
Sen embargo, en ningún momento do filme amosa pena pola nora falecida; nin sequera transpira misericordia. Mantén composto o mesma a careta que aprendeu a poñer cando a Lutwafe bombardeaba Londres. Non entende porque alguén pode entrar a formar parte dunha elite e intentar cambiar regras centenarias de comportamento.
O martes foi día festivo porque era Todos os Santos, unha festa a mar de inclusiva porque se homenaxea a todos, o mesmo a un martir que arde nunha grella romana que a un misioneiro asaetado na China. Sentei no meu sofá ovoiforme para ler ‘Flores azules’, unha novela de Raymond Queneau que editara Gallimard en 1965 e reedita Austral. A obra non ten a lóxica nacional e estricta que se lle esixe á monarquía británica, pero é ben divertida. Está desenvolvida cruzando as historias dun esmoleiro que sobrevive nunha barcaza parisina amarrada no Sena que soña cun noble medieval empeñado en liberar ao mariscal Gilles de Rais, Barba Azul, que soña ao tempo cun vagamundo que sobrevive nunha gabarra na beira do Sena. A maiores, o pobre soña con comer un queixo que non estea podre e o nobre, con liberar a Gilles de Rais. Os historiadores intentan explicar a conversión de Gilles de Reis —o mariscal máis guapo e novo do século XIV— en Barba Azul —o impío asasino e violador de nenos—, como unha consecuencia de que Deus permitiu que a súa namorada Xoana de Arco fose queimada na fogueira despois de tela facultado para rabenar cabezas de ingleses, fosen corzos ou soldados —invasores na orde social francesa, en todo caso.
Xoana de Arco tiña unha querencia polo violento —que ela identificaba co místico para xustificarse—, pero estou seguro de que o seu acento era suave porque nacera na Lorena, como Patricia Kaas, unha artista que escoito no Spotify. Cando quero que me cante Edith Piaf poño o disco de versións que lle fixo Patricia Kaaz porque me evita a rudeza normanda que contaminaba o acento da Piaf.
Edith Piaf conviviu con persoas alleas ao seu ámbito social: os invasores alemáns en París. Nunca saberemos o que pensaba deles. Sabemos que colaborou coa Resistencia e cantou para os nazis de Vichy. O seu amor, Yves Montand, conta que a artista chegou a persuadir a un comando rebelde de que rebentase un tren cargado de soldadiños alemáns. Debía de consideralos como parte da paisxe do seu dominio, os seus cervos de catorce cornos.
O mércores saín cedo pola mañá coa intención de ir mirando pisos para cando os meus fillos cumpran 21 anos e teñan unha bolsa de estudos. Máis que un piso, eu animaríaos a mercar a capela que ocupa o baixo da Torre Vella da a catedral de Lugo. Paréceme un contedor perfecto para unha vida, coa súa verticalidade e as súas paredes espidas; coa súa luz mansa e o seu recendo a cera derretida. Pero son consciente de que sería visto como unha princesa heterodoxa na Casa Real británica.
Fixen unha parada na andaina matinal para admirala. Asomei á porta. Sorprendeume unha señora baixa e vestida como unha sombra. Colocouse diante dunha cruz inmensa, que ocupa un bo tramo de parede lateral. Empezou a estaricar o corpo, chegando a apoiarse na punta dos pés, e a encollelo un ritual mecánico . Entrei na capela para comprender o motivo de comportarse coma un muelle avellentado. Descubrín que se erguía e agachaba para trazar cruces simbólicas sobre a cruz real de madeira. Foi emocionante. Botei a man no peto para quitar o móbil e gravala, pero logo reparei en que non son ninguén para converter as convicións dunha persoa nun espectáculo. A foto quedaría gardada no meu teléfono, pero nin sequera son Lady Di para coller a solemnidade da realeza británica e pedir a Elton John que me compoña unha canción pop.
