Semprún: escritor, político e sobrevivente do exterminio nazi

Jorge Semprún Maura, falecido en París aos 87 anos, foi unha figura tan relevante na literatura como na política, cunha traxectoria persoal e profesional marcada pola súa denuncia dos totalitarismos.

Escritor, sobrevivente dos campos de exterminio nazis e ex militante comunista, o que fora ministro de Cultura co presidente Felipe González naceu o 10 de decembro de 1923 en Madrid, no seo dunha familia burguesa.

O seu pai, José María
Semprún Gurrea, foi catedrático e ministro da República no exilio. E o seu avó, por liña materna, Antonio Maura, varias veces presidente do Consello de Ministros durante o reinado de Afonso XIII.

Trasladouse a Holanda ao comezo da Guerra Civil e ao acabar a contenda, exiliouse coa súa familia en París, onde finalizou os seus estudos.

Ingresou no PCE e tomou parte na Resistencia francesa. Foi detido pola Gestapo e deportado en 1943 ao campo de concentración de Buchenwald (Alemaña), onde morreron miles de persoas e onde o propio
Semprún, marcado co nº 44.904, permaneceu 16 meses.

Esta dura experiencia reflectiuna máis tarde nos seus libros e en 2010 interveu nos actos conmemorativos do 65 aniversario do fin dos campos de exterminio.

Liberado en 1945, regresou a París, onde traballou de tradutor para a UNESCO e colaborou en varias publicacións, como a revista "Les Temps Modernes", do filósofo Jean-Paul Sartre.

Elixido membro do Comité Central do PCE en 1953, ese mesmo ano viaxou por primeira vez e clandestinamente a España baixo a identidade de Federico Sánchez, o seu pseudónimo político.

Colaborou coa editorial "Arena Ibérica", creada en 1961 por cinco amigos exiliados en París: José Martínez Guerricabeitia, Nicolás Sánchez Albornoz, Ramón Viladás, Vicente Girbau e Elena Romo.

A finais dos anos 60 viviu de incógnito en Madrid, compartiu responsabilidades políticas e acometeu a súa primeira novela, "
El largo viaje", que foi Premio Formentor e Premio da Resistencia.

A "Crise do 64" no PCE, con enfrontamentos entre o seu líder, Santiago Carrillo, e Jorge
Semprún, abocou á súa expulsión do partido.

Publicou logo "L'Évanouissement" (1967), "A Deuxième mort de Ramón Mercador" (1969, Premio Muller), "Repérages" (1974), e "Autobiografía de Federico Sánchez" (Premio Planeta 1977).

Nos anos 80 apareceron, entre outros, "Vaya domingo" (1980), "Montand, la vida continúa" (1983), ou "La montaña blanca" (1986).

Nomeado ministro de Cultura español o 8 de xullo de 1988, mediou nas negociacións para a adquisición da Colección Thyssen.

Foi precursor do Decreto de axuda á Cinematografía de 1989 ("Decreto
Semprún"), preparou o borrador da Lei de Mecenado Artístico e Cultural, elaborou un "Plan de Catedrais" e traballou na mellora de relacións e aumento de dotacións coa Administración Autonómica.

Confirmado no cargo tras as eleccións xerais de 1989, o 29 de xaneiro de 1990, primeiro Aniversario da morte do pintor ampurdanés Salvador Dalí, asinou coa Generalitat o acordo definitivo para a repartición do legado artístico do artista catalán. Cesou como ministro en marzo de 1991 e foi substituído por Jordi Solé Tura. Desde entón fixou a súa residencia en Francia e continuou coa súa labor literaria.

Publicou a súa etapa ministerial baixo o título "Federico Sánchez se despide de ustedes" (1991), traducido ao castelán en 1993.

Outras obras dos anos 90 foron "L'écriture ou a vie" (1994, Premio Novos Dereitos do Home, en París) ou "Pálida madre, tierna hermana" (1995, primeiro texto dramático).


A súa primeira biografía foi publicada no 2004 polo seu amigo e colega francés Gérard de Cortanze, co título "L'écriture da vie".

Tamén colaborou como guionista con grandes nomes do cine francés, como Alain Resnais, Costa Gavras, Yves Boisset ou Pierre Granier-Deferre, e fixo o guión das "Rutas do Sur" (1978) do estadounidense Joseph Losey.

A súa heroica historia persoal ocupa un lugar no documental "Los caminos de la memoria" (2009), de José Luis Peñafuerte, presentada na Seminci valisoletana.

En 2010 publicou "Une tombe au creux deas nuages" (Unha tumba no oco das nubes), na que revisa a idea de Europa e corrobora a súa fe europeísta.

E, a pesar do seu mal estado de saúde, en xaneiro de 2011 apadriñou co director palestino Elia Subliman o Festival "Un état du monde et du cinéma".

Ao longo da súa carreira foi distinguido con numerosos recoñecementos. Entre outros, o Premio Planeta 1977, Premio da Paz dos libreiros alemáns 1994, Premio Weimar de Alemaña 1995, Premio Xerusalén de Literatura 1997, Premio Bruno Kreisky 2006 ou Premio do Club Internacional de Prensa 2010.

Está en posesión da Gran Cruz de Carlos III (1993), Comendador da Orde da Lexión de Honra francesa (1995) e Cruz Sant Jordi (1995).

Contraeu matrimonio con Colette Leloup en 1963, con quen tivo ao seu fillo Dominique, e dunha unión anterior achegou á súa outro fillo, Jaime.

Comentarios