Foise Madiba, aos 95 anos

O expresidente de Sudáfrica Nelson Mandela morreu aos 95 anos de idade, anunciou hoxe o actual xefe da nación, Jacob Zuma.

Segundo comunicou esta noite nunha alocución a través da televisión e a radio públicas, Mandela faleceu ás 20.50 horas do xoves en compañía da súa familia.

"Morreu en paz, a nosa nación perdeu ao máis grande dos seus fillos e a un pai", informou Zuma ás 12.50 horas de hoxe.

Tres horas antes do anuncio, os arredores da casa de Mandela enchéronse de cidadáns e medios de comunicación que se anticiparon á noticia.

"Os nosos pensamentos están cos millóns de persoas en todo o mundo que abrazaron como propio Madiba -tal e como se lle coñece popularmente en Sudáfrica-", agregou Zuma.

"Sabiamos que este día chegaría , pero pode diminuír o noso sentido de perda profunda e duradeira", engadiu.

Mandela foi ingresado en estado grave o 8 de xuño por unha recaída dunha infección pulmonar, e o seu estado pasou a ser crítico o 23 de xuño.

A pesar das melloras comunicadas pola familia e a Presidencia desde entón, o prognóstico do mandatario non mellorou.

Mandela converteuse en 1994 no primeiro presidente negro da historia de Sudáfrica e liderou, xunto ao seu antecesor no cargo e último líder do "apartheid", Frederik De Klerk, unha transición democrática que evitou unha guerra civil entre brancos e negros no país austral.

Saíra de prisión catro anos antes, tras pasar encarcerado 27 anos polas súas actividades contra o réxime segregacionista, en cuxas cárceres contraeu os problemas respiratorios que lle provocaron a morte.

"O que fixo a Nelson Mandela grande foi precisamente o que lle fixo humano. Vimos nel o que buscamos en nós mesmos. Sempre quererémosche Madiba. Que a túa alma descanse en paz", despediuse o presidente de Sudáfrica.

PERFIL

O longo e tortuoso camiño que percorreu cara á liberdade de Sudáfrica empezou na aldea de Mvezo (este), onde Rolihlahla Mandela (o nome de Nelson deullo máis tarde unha mestra) naceu o 18 de xullo de 1918.

Tras unha disputa do seu pai, un líder tribal, coas autoridades, o pequeno Mandela trasladouse á veciña localidade de Qunu, onde pasou a súa infancia coidando gañado.

Madiba, nome do seu clan polo que se lle coñece cariñosamente en Sudáfrica, estudou en varios colexios destinados á elite negra e comprendeu a inxusta inferioridade que sufría a maioría negra fronte á minoría branca do país.

Os seus estudos interrompéronse en 1940, por apoiar unha protesta estudantil na Universidade de Fort Hare, que lle confrontou a unha posible expulsión do centro, seguido da decisión do seu titor de casarlle cunha moza da que non estaba namorado.

Mandela tomou entón a decisión que cambiou a súa vida: fuxirse a Xoannesburgo. Alí empezou traballando de garda nunha mina e entrou en contacto co Congreso Nacional Africano (CNA), partido polo que padeceu case trinta anos de cativerio.

Madiba cofundó as Mocidades do CNA en 1944, cando casou coa súa primeira muller, Evelyn Ntoko Mase, que lle deu catro fillos.

En 1952, Mandela abriu co seu correlixionario Oliver Tambo o primeiro bufete de avogados negros de Sudáfrica, á vez que se iniciou nas primeiras protestas contra o "apartheid", réxime de segregación racial instaurado pola minoría branca en 1949.

Cinco anos despois encaixou un revés familiar cando fracasou o seu primeiro matrimonio, aínda que pouco despois coñeceu a Nomzamo Winnie Madikizela, con quen casou en 1958 e tivo dúas fillas.

Cada vez máis entregado á loita antirracista, en 1956 foi acusado de alta traizón por un suposto intento de golpe de estado.

Aínda que foi declarado inocente, o proceso desembocou na ilegalización do CNA en 1960.

Ese mesmo ano ocorreu a matanza da cidade de Shaperville, onde morreron 69 manifestantes negros por disparos da Policía.

A partir de aí, Mandela actuou desde a clandestinidade e, a pesar de abrazar a idea de resistencia pacífica do líder indio Mahatma Gandhi, radicalizou a súa postura, creou o brazo armado do CNA e viaxou por África co fin de recibir adestramento e captar fondos.

En 1962, foi detido e condenado a cinco anos de cárcere por abandonar ilegalmente o país e incitar á folga.

Semanas despois, as autoridades desmantelaron o centro de operacións do CNA e comezou o Xuízo de Rivonia, no que lle condenaron a cadea perpetua por sabotaxe en 1964.

No xuízo, o brillante orador que foi Mandela pronunciou desde o banco dos acusados un dos seus discursos máis soados.

"Loitei contra a dominación branca e contra a dominación negra. Alberguei o ideal dunha sociedade libre e democrática na que todas as persoas convivan en harmonía e igualdade de oportunidades", dixo con voz firme.

"é un ideal -concluíu- que espero alcanzar en vida. Pero, se é necesario, é un ideal polo que estou disposto morrer".

Mandela foi conducido nun voo secreto ao cárcere da illa de Robben Island, onde se converteu no famoso "preso 46664" e onde pasou dezaoito anos, ata o seu traslado a outra prisión en 1982.

A crecente presión da comunidade internacional, que endureceu as sancións contra o réxime do "apartheid", abrandou ao Goberno surafricano, que ofreceu a liberdade varias veces a Mandela, aínda que este rexeitouna repetidamente porque sempre era condicional.

Por fin, o 11 de febreiro de 1990, un Mandela trajeado, riseiro e co puño no alto saíu a pé do cárcere, días despois de que o presidente surafricano, Frederik de Klerk, legalizase o CNA.

En 1993, Mandela e De Klerk foron galardoados co Premio Nobel da Paz por facilitar a liquidación pacífica do "apartheid" e a reconciliación do país.

Xa en 1994, Madiba fixo historia ao ser elixido presidente nas primeiras eleccións multirraciales de Sudáfrica.

Tras un lustro no Goberno, o primeiro presidente negro de Sudáfrica deixou o cargo en 1999 e retirouse da vida política.

Un ano antes, Mandela casouse con Graça Machel, viúva do presidente mozambiqueño Samora Machel, tras divorciarse de Winnie.

Aínda que o exmandatario deixou a política, seguiu na vida pública como mediador internacional e promotor de causas solidarias da súa Fundación e o Fondo da Loita contra a Sida, pero a súa saúde resentíase e en 2001 diagnosticáronlle un cancro de próstata.

En 2004, Mandela anunciou a súa retirada definitiva da vida pública. "Non me chamen -advertiu á prensa-, xa lles chamo eu".

Madiba apareceu en público por última vez en clausúraa do Mundial de Fútbol de Sudáfrica de 2010.

A súa popularidade estivo sempre acompañada dun acoso mediático que durou ata os seus últimos días de vida, con lexións de xornalistas acampados, ante o hospital de Pretoria no que estivo internado o expresidente e ante a súa casa, para dar a noticia da súa morte.

"Cando saín do cárcere, deime conta de que o que máis desexaba non era a liberdade, senón volver á miña vida corrente: ir traballar á miña oficina, saír a comprar pasta de dentes á farmacia, visitar aos meus amigos", chegou a confesar Mandela na súa autobiografía.

Foi, con todo, un soño que nunca chegou a cumprir.

Comentarios