O Courel librouse en nos anos 60 da construción dun gran encoro

A serra do Courel é unha das mellor conservadas de Galicia, a pesar da existencia de canteiras de lousa, e por iso se contempla como futuro parque natural. Pero hoxe sería totalmente diferente se se materializase o plan de creación dun encoro na zona de Vilamor para aproveitar os caudais dos ríos Lor e Lóuzara.

O proxecto empezou a principios da década dos 60 coa construción dunha pista para chegar ao lugar do Carrozo do Inferno, onde se ía a levantar a presa. Logo de varios anos de obras, nas que traballaron un par de centos de persoas, as prospeccións deron un resultado negativo. A existencia de lousa e numerosas covas darían lugar a filtracións.

Os veciños descartan agora calquera proxecto similar, pois noutra zona da serra intentouse levantar hai pouco unha minicentral eléctrica e detívose o proxecto, pero nos anos 60 foron numerosas as persoas que viron truncadas as súas aspiracións para traballar no encoro e tamén para vender algunhas das súas terras. Incluso se envorcaron de cheo para que non quedase ningún recuncho delas sen plantar. Así conseguiríase máis diñeiro á hora de ser vendidas ou expropiadas.

A presa que se pretendía levantar no Carrozo do Inferno non sería unha minicentral, senón que a súa magnitude daría lugar a un encoro de polo menos uns dez quilómetros. Indícano algunhas persoas que traballaron na construción da pista para sondaxes e catas, aínda que tampouco recordan os datos exactos. Iso si, estiman que polo menos os lugares de Valdomir, A Campa. Touzón, A Pendella, Ferreirós de Abaixo e parte de Lousadela quedarían alagados. Con iso, ao redor dun centenar de familias terían que abandonar as súas casas.

"Sería un gran encoro e unha fonte de recursos para todo O Courel, máis naqueles tempos que practicamente de todas as casas comezaba a saír xente cara ao estranxeiro", sinala Manuel Vila Álvarez, un xubilado das canteiras de 55 anos e veciño de Vilamor. Recorda que algúns dos seus traballaron na creación da pista, aínda que sentencia "que na actualidade sería un desastre porque nas centrais está todo informatizado e contrólase unha chea delas desde unha. Ao final sería prexudicial para o que hoxe é O Courel, un punto de atracción turística e futuro parque natural. Con tanta auga cambiaría o clima e estariamos case sempre rodeados de néboa".

Luis Fernández Fernández, de 83 anos, tamén de Vilamor, traballou nas obras iniciais da central eléctrica. "A previsión era que o encoro chegase ata A Ferrería e aproveitase o río Lóuzara. En liña recta poden ser uns dez quilómetros. Traballamos no remate da pista aberta desde Vidallón ata Vilar. Entón xa había máquinas, pero necesitaban man de obra para as cunetas, expandir a pedra e construír as arquetas da rede de sumidoiros. Foi unha boa época porque durante uns dous anos e medio houbo traballo para todo O Courel".

Sobre a súa opinión ao redor da creación do encoro, "a xente estaba contenta porque se pensaba que a central se faría nas inmediacións, pero ao facerse as obras xa se soubo que a pretensión era facer unha tubaxe cara á Ermida, en Quiroga, e levantar alí o que se chamaba a fábrica da luz, a central", destaca.