Nelson Mandela, o primeiro presidente negro de Sudáfrica e que morreu este xoves aos 95 anos, foi artífice dun bo número de citas que se converteron en símbolo de tenacidade e de loita pola liberdade, os dereitos humanos e a igualdade racial.
Mandela é un dos personaxes máis citados da historia recente, aínda que durante as súas 27 anos en prisión (1962-1990) por enfrontarse ao "apartheid", o réxime de segregación racial da minoría branca surafricana, estivo prohibido pronunciar o seu nome.
Algunhas das súas frases máis inspiradoras, como bo orador que foi, están recollidas no libro Mandela por si mismo, publicado polo Centro da Memoria de Nelson Mandela de Xoannesburgo.
As citas foron extraídas de cartas manuscritas ou asinadas por el, entrevistas, alegacións ante os tribunais do apartheid, discursos políticos tras a súa liberación en 1990 e dos seus apuntamentos, diarios e a súa autobiografía "O longo camiño cara á liberdade".
Estas son algunhas das súas frases máis famosas:
1. "Loitei contra a dominación branca e contra a dominación negra. Perseguín o ideal dunha sociedade libre e democrática onde todas as persoas vivan xuntas en harmonía e con igualdade de oportunidades. é un ideal polo que espero vivir e conseguir. Pero se é necesario, é un ideal polo que estou disposto a morrer". (Alegación no Xuízo de Rivonia, 20 de abril de 1964)
2. "Sempre parece imposible ata que se fai".
(Cita tradicionalmente atribuída a Mandela que o propio Centro da Memoria Nelson Mandela recoñece non saber situar)
3. "Só os homes libres poden negociar (...). A vosa liberdade e a miña non poden separarse".
(Declaracións de Mandela tras 21 anos en prisión ao renunciar á oferta de excarcelamiento realizada polo entón presidente, Pieter W. Botha, en febreiro de 1985)
4. "Ninguén nace odiando ao outro pola cor da súa pel, a súa procedencia ou relixión. A xente aprende a odiar e, se poden aprender a odiar, tamén poden aprender a amar".
(Da autobiografía "O longo camiño cara á liberdade", 1994)
5. "Descubrín que tras subir unha montaña, só atopamos máis cumes que escalar".
(Da autobiografía "O longo camiño cara á liberdade", 1994)
6. "Nunca, nunca, nunca máis deberá volver sufrir esta fermosa terra a opresión dun home sobre outro".
(Discurso da súa toma de posesión como presidente, 10 de maio de 1994).
7. "No meu país, primeiro vas ao cárcere e logo te convertes en presidente".
(Da autobiografía "O longo camiño cara á liberdade", 1994)
8. "Nunca considerei a ningún home superior a min, nin dentro, nin fóra do cárcere".
(Carta ao xeneral Du Preez, comisario de Prisións, desde o cárcere Robben Island, en Cidade do Cabo. 12 de xullo de 1976).
9. "Aprendín que o valor non é a ausencia de medo, senón o triunfo sobre el. Un home valente non é aquel que non sente medo, senón o que se sobrepón a el".
(Da autobiografía "O longo camiño cara á liberdade", 1994)
10. "A grandeza da vida non consiste en non caer nunca, senón en levantarnos cada vez que caemos".
(Da autobiografía "O longo camiño cara á liberdade", 1994)
11. "Loitar contra a pobreza non é un asunto de caridade, senón de xustiza".
(Discurso na Praza Mary Fitzgerald de Xoannesburgo, o 2 de xullo de 2005, nun acto contra a pobreza).
12. "A morte é algo inevitable. Cando un home fixo o que cría necesario polo seu pobo e o seu país, pode descansar en paz. Creo que eu cumprín ese deber, e por iso descansarei para a eternidade".
(Extracto dunha entrevista para o documental "Mandela", 1994).
