Polonia e Israel avogaron este luns polo diálogo ante o polémico proxecto de lei impulsado por Varsovia que contempla penas de cárcere polo uso do termo "campos de exterminio polacos", unha iniciativa na que está en xogo, segundo ambas as partes, a "verdade histórica" sobre o Holocausto.
Os primeiros ministros dos dous países, Mateusz Morawiecki e Benjamin Netanyahu, abordaron o asunto nunha conversación telefónica este domingo pola noite e acordaron establecer contactos inmediatos tras o cruzamento de declaracións públicas durante a fin de semana.
Morawiecki: Polonia foi atacada e ocupada durante o II Guerra Mundial, polo que non hai dúbida de que os polacos non foron de ningún modo responsables do Holocausto
Morawiecki insistiu este luns na mensaxe que trasladou a Netanyahu: "Polonia foi atacada e ocupada durante o II Guerra Mundial, polo que non hai dúbida de que os polacos non foron de ningún modo responsables do Holocausto".
"Os países con experiencias dolorosas como Polonia e Israel deberían preocuparse pola difusión dunha narrativa histórica verdadeira e non falsa", dixo Morawiecki, licenciado en Historia.
Desde hai décadas, as autoridades polacas esfórzanse en transmitir a mensaxe de que o Holocausto tivo lugar, pero que os polacos foron as súas vítimas, non os seus responsables.
O proxecto motivo da disputa castiga cunha multa ou ata tres anos de cárcere o uso do termo "campos de concentración polacos" e foi aprobado o pasado venres no Parlamento, aínda que debe pasar aínda polo Senado.
A iniciativa está especialmente enfocada a xornalistas –xa que artistas e académicos non poderán ser perseguidos–, e afecta a todas as persoas "independentemente das leis vixentes no lugar onde se cometa o acto", segundo o texto.
Son habituais xa as denuncias do Goberno polaco cando medios estranxeiros usan da expresión "campos de concentración polacos" para referirse a Auschwitz, un centro de exterminio situado en Polonia pero aberto e operado polos ocupantes nazis, no que morreron miles de polacos, principalmente xudeus pero tamén doutras relixións.
Israel mostrou o seu malestar tanto pola medida como polo momento elixido para aprobala, "en vésperas do Día Internacional do Holocausto"
Israel mostrou o seu malestar tanto pola medida como polo momento elixido para aprobala, "particularmente sorprendente e desafortunado, en vésperas do Día Internacional do Holocausto".
En opinión das autoridades israelís, "non axudará a expor a verdade histórica e pode prexudicar a liberdade de investigación, así como evitar o debate sobre as mensaxes históricas e o legado da Segunda Guerra Mundial".
O presidente do Instituto para a Memoria Histórica de Polonia, Andzej Pozorski, asegurou este luns que o proxecto de lei non dificulta a actividade dos investigadores e o viceprimeiro ministro polaco, Jaroslaw Gowin, sinalou que non ve necesidade de modificar a norma, xa que "Polonia é un estado soberano que pode tomar as súas propias decisións".
O presidente do Senado, Stanislaw Karczewski, coincidiu en que a cámara debería aprobar sen emendas a norma, sen que iso afecte as relacións con Israel.
O certo é que a cuestión é espiñenta e non son poucos os historiadores, entre eles o controvertido polaco-estadounidense Jan Gross, que analizaron o papel, ás veces activo, dos polacos no asasinato de xudeus durante a ocupación nazi, algo que aínda levanta moitas bochas no país.
Gross relata no seu libro Veciños un dos episodios máis vergoñentos da historia de Polonia, cando os habitantes do pobo de Jedwawne encerraron nunha palleira aos seus veciños xudeus e queimáronos vivos
Gross relata no seu libro Veciños un dos episodios máis vergoñentos da historia de Polonia, cando os habitantes "xentís" do pobo de Jedwawne encerraron nunha palleira aos seus veciños xudeus, mulleres e nenos incluídos, e queimáronos vivos ante a mirada impasible dos ocupantes nazis.
Segundo este historiador, ata 1.600 xudeus pereceron calcinados en Jedwabne.
Ao mesmo tempo, miles de polacos arriscaron a súa vida para axudar aos xudeus perseguidos, como a familia Ulma, cuxos oito membros foron asasinados os nazis en 1944 por tentar salvar a un grupo de xudeus.
O director do museo dedicado á familia, Mateusz Szpytma, explicou a Efe que grazas aos polacos gentiles que se arriscaron, "entre 30.000 e 40.000 polacos de relixión hebrea lograron escapar da persecución nazi".
"Os alemáns asasinaban os xudeus e aos polacos que os socorrían e, a pesar diso, houbo polacos que arriscaron a súa vida para axudarlles, aínda que tampouco hai que esquecer que houbo situacións contrarias e crueis, e iso non temos por que negalo", recoñeceu Szpytma.
No medio do debate e no marco da proposta bilateral de diálogo, a presidencia polaca citou este luns á embaixadora israelí en Varsovia, Anna Azari, para achegar posicións.
"Israel, como Polonia, quere corrixir os erros históricos e falar só de campos de concentración alemáns nazis, aínda que está triste porque a polémica desatada supón unha especie de triunfo da ideoloxía nazi", sinalou Azari a medios polacos.
