HOXE DEIXAMOS o Donbas. Levábamos 4 días nesa fronte. Sempre me preguntan polo medo que se pasa na guerra. O medo adoita vir cando tes tempo a pensar nel. Por exemplo, cando estás parado nun check point entre un convoi militar, ou pola noite, cando te sabes a tiro da artillería. Esta pasada noite foi noite de medo. Pola tarde cando chegamos ao hotel decatámonos de que había moitos militares recentemente chegados da batalla. Sábelo por como veñen, cansos, sucios, cun cheiro a mistura de falta de ducha e fume. Cando te volves cruzar con eles: roupa limpa, cheiro a xel de baño e cara de alivio. Non é seguro estar rodeado de militares. Por iso esta noite foi desas de darlle voltas á cabeza. O silencio e a escuridade totais que provocan o toque de retirada fan que escoites o aletexar dos mosquitos. Analizas cada ruído e repíteste mentalmente a vía de escape cara o lugar máis seguro como se estiveras a preparar un directo para a tele. Intentas non pensalo, e aínda é peor. Foi unha noite de treboada. Nada pasou e acordei pensando que alí seguiamos todos. Cando tes tempo, porque non es quen de durmir, pensas moito. Por exemplo, esta noite decateime que evito entablar conversas cos militares. Cando acabamos as conexións un rapaz púxose a falar connosco. Quería saber de que canle éramos e falar, notábase que quería falar. Contounos que levaba 5 meses na fronte e que como o día anterior fora o seu aniversario déranlle 3 días de permiso. Tres días en cinco meses! Eu cortei enseguida a conversa, notaba que el quería seguir, se cadra só por practicar un pouco o inglés, pero eu cortei de súpeto coa desculpa do sono, que tampouco era mentira. Máis tarde, xa na cama, decateime de que o certo é que non quero saber nada das vidas destes rapaces —aínda que hai moitas mulleres no exército ucraíno, eu só teño coñecido homes—, logo non podo parar de pensar en que será deles. Pórlle cara e anécdotas a quen está tan preto da morte é fastidiado. Sempre penso nesas nais, pais, irmáns, colegas... como farán? Se eu penso ás veces en Víktor con quen só coincidín dúas veces, en Yarik que sei que anda por aí coa súa unidade, en Juan que aínda hai un par de días me dixo que se fora por el volvía á fronte... e en tantos outros dos que non lembro o nome. Porque non quero saber os seus nomes. Porque para poder seguir traballando, para min teñen que ser só números. Sei que é egoísta, sei que cada unha das persoas de calquera dos dous bandos que morre, que loita, ten á súa xente. Se eu marcho para a cama pensando que será en tres días de Alex sen coñecelo de nada, como serán esas noites para a súa xente? Non quero pensar nelo, pero non podo evitalo. É outro xeito de medo.
Sloviansk é unha cidade coma Lugo, nela aínda se ven as feridas da guerra de 2014, unha guerra que nunca rematou e foi o preludio desta invasión. Casi non queda xente nela. Os que quedan son sobre todo maiores, pouquísima xente nova e mesmo algún que outro neno e nena coas súas nais, pero moi poucos. Atopámolos sobre todo preto dos supermercados que quedan abertos. As señoras —porque a maioría son mulleres—van cargadas de bolsas, a xente máis nova en bicicleta. O rebumbio da fronte é continuo na cidade, mesmo trema o chan na rúa, así coma cando pasa o metro nas grandes cidades. As columnas de fume negro vense ás aforas. Esta mañá a cidade recibiunos con máis trincheiras e máis defensas preparadas ca onte, con que rapidez enchen sacos de area aquí. Tamén vimos máis coches cargados até os topes abandonar a cidade. Ucraína vén de anunciar que está contendo aí —xa estamos fóra— a ofensiva e que mesmo están facendo recuar aos rusos. Ao mesmo tempo anuncia que ás portas da cidade cada vez hai máis militares e artillería inimiga.
Cando hai unhas horas saímos de Sloviansk fíxeno pensando nas señoras das bolsas, nos nenos e nenas e nese ciclista, en canto máis tempo aturarán alí, ou como farán eles para espantaren o medo.
