Os campos para refuxiados de Grecia, ante un aluvión de persoas

Desde a primavera do ano pasado, Grecia recibiu un aluvión de persoas en busca de refuxio. En metade do vórtice económico o Goberno do país enfróntase a un reto, dar un aloxamento digno ás 60.000 persoas atrapadas polo peche das fronteiras. Ante a incapacidade das autoridades gregas e europeas de dar unha resposta a tempo á crise humana que se desatou hai meses en Grecia, organizacións non gobernamentais e voluntarios independentes de toda Europa viaxaron ata aquí para axudar.

Actualmente o acceso aos campos de refuxiados só está permitido ás asociacións que teñen os permisos necesarios. Conseguilos require dun complicado proceso burocrático que depende dos concellos e do Exército. As condicións dos centros foron denunciadas repetidas veces por ser insalubres, e aínda que Grecia necesita toda a axuda posible para xestionar esta crise, as autoridades prefiren ordenar o proceso de axuda a través de organizacións internacionais seleccionadas e o Exército. "En Grecia non temos campos de refuxiados, temos asentamentos espontáneos de urxencia", conta a Efe Ángeles De Andrés, presidenta de Rede Alert, que coordina a 3.000 voluntarios en Europa, Turquía, Siria, Iraq e Libia.

"Que fixo Turquía cos 3.000 millóns de euros que lle deu Europa? Comprar armas para disparar a quen intente cruzar a fronteira. Que lle dean os 3.000 millóns que aínda se lle deben a Turquía e a Grecia para construír unha mínima infraestrutura", continúa. De Andrés, que dirixe unha asociación pequena, teme que estes miles de persoas queden estancadas en Grecia durante anos. "É moi triste que no século XXI haxa xente que che diga que vivía mellor baixo as bombas que en Europa", explica en alusión ao descontento xeneralizado que reina nos campamentos.

Algúns campos como o de Kara Tepe en Lesbos, en cambio, contan cunha ampla oferta de actividades para os seus habitantes. Os proxectos implantados neste centro son de longa duración e crean comunidade e orde, pero só son posibles porque unha mesma persoa, Stavros Myrogiannis, leva a cargo do campo desde que este se abriu. Almudena Echánove, profesora nun instituto de Madrid, e José Andrés Fernández, profesor de Economía na Universidade Complutense da mesma cidade, viñeron durante 15 días axudar.

Crearon un crowdfunding (financiamento colectivo) entre coñecidos para financiar a viaxe e realizar doazóns segundo as necesidades que atopasen. Preparando a viaxe descubriron o complicado que era entrar nos campos. Dúas semanas antes do voo atoparon a Rede Alert Refugees, que traballa no campo de Petra Olympiu, na saia do monte Olimpo, cos 1.400 iazidíes que viven alí. "Aínda que non parece ser dos peores campos de Grecia, a sensación é de absoluto caos. Hai unha gran falta de coordinación entre toda a cantidade de cooperantes e voluntarios que están aquí, e con ACNUR, o que dá lugar a que os recursos non se optimicen ben. É moi complicado conseguir organizar o mínimo", conta Echánove a Efe.

María, con 22 anos e apunto de graduarse, decidiu investir o diñeiro da súa viaxe de fin de carreira nun voluntariado de dúas semanas no norte de Grecia. Unha páxina de Facebook e máis adiante un grupo de WhatsApp foron todo o que necesitou para atopar unha asociación que necesitase voluntarios e organizar a súa viaxe. Unha vez no campamento deuse conta dos recursos e oportunidades que se perdían pola falta de coordinación.

Mentres en Kara Tepe hai un sistema de repartición de roupa "a domicilio", de porta a porta, o sistema de repartición no seu campamento foi cambiando dependendo da organización que se facía cargo desa tarefa nese momento. "Hai caos porque as organizacións que nacemos por mor disto somos inexpertas, pero é un caos eficiente porque o fío condutor é a empatía e a humanidade", di De Andrés, que avoga polo peche dos centros de refuxiados e a súa integración nas zonas urbanas.

Nestes campamentos dáse unha perda constante de eficiencia nunha situación que aínda que se alargue no tempo non deixa de ser alarmante. A dilema agora é se as autoridades deben reformular a organización dos campamentos para refuxiados ou buscar alternativas menos precarias.