Cando saltou a noticia de que Bieito XVI abandonaba o pontificado, Eric Frattini comezou un auténtico maratón polas televisións, periódicos e radios de España. E é que o ano pasado, a través da súa obra ‘Los cuervos del Vaticano' (Espasa), xa adiantaba que este papa, «encerrado en si mesmo e desconfiado», acabaría presentando a súa renuncia. Restándolle importancia ás súas dotes ‘adivinatorias' -«non son ningún San Malaquías»-, Frattini sérvenos agora de guía de excepción neste escenario de loitas de poder que se expón de cara ao próximo e inminente conclave vaticano.
Tivo o acerto de prognosticar a renuncia de Bieito XVI pero, ¿esperaba que a mesma chegase tan cedo?
Non. Home... sabendo a súa idade, case 86 anos, teríamo que esperar antes, pero non foi o caso. Tampouco tivo tanto mérito a predición. Os xornalistas dedicámonos a analizar os feitos. Empecei a ver que o Papa falaba por primeira vez ao seu biógrafo, Peter Seewald, da posibilidade dunha dimisión, cando un Papa non dimite: renuncia. Era incrible que un papa falase así. Despois, cando estala o ‘vatileaks', el di que se sente absolutamente tocado moralmente ao verse traizoado por unha persoa tan próxima como era o seu mordomo, Paolo Grabiele. ‘Paoletto' era a persoa que o espertaba cada mañá ás 6, o que o axudaba a porse o pixama pola noite...
Ademais do seu mordomo, tamén se chegou a sospeitar de Ingrid Stampa, unha das súas asesoras. Parece que Bieito XVI vivía asediado no seu propio palacio...
‘Vatileaks' demostrou que as loitas de poder entre Bertone e Sodano son tremendas e alcánzano todo: a casa do Santo Pai, o Banco Vaticano, a prensa...
¿Que tivo máis peso na decisión do pontífice: a súa saúde, a curia, as polémicas que salpicaron a Santa Sé...?
Estou convencido de que o determinante foi o estalido de 'vatileaks'. Como segundo motivo en importancia diría que é a súa incapacidade de controlar a maquinaria vaticana. É que Bieit reinou, pero non gobernou. Atopouse unha maquinaria nada propicia ao seu pontificado, as loitas dentro do colexio cardinalicio foron loitas a navalla.
Bertone é un home que foi capaz de dar contraórdes, en certo sentido, aos mandatos do Papa, ¿como logrou acumular tanto poder?
Bertone chega ao poder en 2006. Sodano foi o segundo secretario de estado de Xoán Paulo II e o primeiro de Ratzinger. Rumoréase que alguén próximo a Bertone introduce, sen o consentimento do Santo Pai nin de Sodano, unhas frases no discurso que ía dar Bieito en Ratisbona. Tratábase dunha cita do emperador bizantino Manuel II que di: «Móstrame tamén aquilo que Mahoma trouxo de novo, e atoparás soamente cousas malvadas e inhumanas». Isto provocou unha reacción en todos os países árabes contra Ratzinger, que tivo que improvisar unha viaxe a Turquía para acougar os ánimos. Como consecuencia, Sodano cesou como secretario de estado e substituíuno Bertone. Aí comeza o poder dos ‘bertonianos'.
¿Que papel xogará no conclave?
Ten certo poder, pero non tanto como para proporse a si mesmo. Un primeiro sector do conclave ódiao abertamente; outro, cúlpao de forma directa da situación de caos na que se atopa o Vaticano debido ás súas ansias de poder. Incluso hai unha terceira posición entre os cardeais que non están de acordo coa forma na que levou a administración da Igrexa.
De entre todos os sinalados como ‘papables': Scola, Turkson, Tagle, Dolan... ¿A cal ve con máis posibilidades?
A Scola, ao que chaman o ‘preferiti', é o mellor situado. Xa o ano pasado levou ao cabo unha manobra política para que fose o mellor colocado na carreira. Comezou cando o Papa dixo que era un candidato que lle gustaría como sucesor. Scola era patriarca de Venecia e, misteriosamente, alguén con moito poder nomeouno arcebispo de Milán. Verás, o terceiro sector con máis poder no conclave son os ‘ambrosianos', os que pasan pola curia de Milán, e isto é moi significativo.
¿Contaría con algún apoio máis?
Scola é un candidato de consenso porque aínda que é de Comuñón e Liberación, que pode soar moi conservador, é moi ambiguo. Esta condición fai del un bo candidato. Ademais, tal e como está a situación no Vaticano, o próximo papa ten que preocuparse da política interior e non da teoloxía, se non o van papalo como a Bieito XVI. Deste xeito, Scola podería contar co apoio dos ‘bertonianos', os diplomáticos de Sodano e co apoio dos ‘ambrosianos'.
Mirando cara a España, onde o propio Rouco Varela descartouse na loita sucesoria, ¿que rol cre que pode desempeñar a Conferencia Episcopal?
Hai que fixarse máis nos seis cardeais españois que van entrar en conclave que na Conferencia Episcopal Española. Entre eles non teñen unha coordinación de voto. Pode haber unha disciplina de voto se o gran elector anuncia que non hai quórum e se teñen que organizar entre todos.
Dise que entre grupos como os Lexionarios de Cristo ou o Opus Dei hai certa inquietude de cara á cita e os seus resultados...
O Opus vai entrar en conclave da man dos seus cardeais, pero non creo que entren a votar en bloque. Son só catro ou cinco e algún deles é ‘bertoniano'. Pero creo que non teñen tanto poder como se poida pensar.
Realmente, ¿pódese dividir a curia nos eixos tradicionais de moderados e progresistas?
Iso no Vaticano non existe: son todos conservadores. Os 118 cardeais electores son conservadores. O 60% do colexio cardinalicio foi nomeado por Xoán Paulo II. Sumar o outro 40%, nomeado por Bieto, que é continuísta...
O control da banca vaticana é un dos grandes problemas da Santa Sé. ¿Cal é o principal pecado que cometeu ao longo destes anos?
O branqueo de capitais. Permitiron que abrisen contas a través de intermediarios xente buscada por Interpol, criminais, mafiosos... Precisamente é a banca vaticana un das grandes frontes nos que se meteu Ratzinger. Os oito anos de Bieito XVI podémolos cualificar de revolucionarios desde o punto de vista da limpeza. Foi un gran ‘limpador' nesta fronte e déixalle o camiño rozado ao que veña. Pasará á historia por ser un papa que renuncia, pero o importante do seu labor é que un bo día levantouse, meteu todo o lixo da pederastia e da banca e sacouna á rúa: aireouna ante a opinión pública.
Unha materia que deixou pendente Xoán Paulo II...
É que mantivo hermeticamente pechado o tema da pederastia e incluso era un gran amigo de Marcial Maciel. Ratzinger decidiu que había que entregalos á xustiza a todos. Fixo o mesmo co Banco Vaticano e logrou que en agosto do 2012 o Consello de Europa concedéselle a certificación de banco branco. Aínda que quedan por dar pasos, é un gran comezo.
| «NOS PAPEIS FÁLASE DE MAYOR OREJA E DE ALMUNIA» |
|
Entre os documentos que contén o seu libro aparecen dous nomes de políticos españois que son importantes por distintos motivos para o Vaticano. O primeiro é Jaime Mayor Orella... Mayor Oreja aparece cando Eta se dirixe ao Vaticano para que intermedie nun posible proceso de negociación. É o propio Bertone o que ordena ao seu nuncio que con respecto ao asunto se comunique e informe de todo a Mayor Oreja, que por entón xa estaba medio retirado como eurodiputado. O outro é Joaquín Almunia, ao que non teñen en tanta estima... É que, como vicepresidente económico da UE, é o home que lle está ‘tocando os narices' ao Goberno italiano. Ameázao con que se non cobra o Ibi á Igrexa vaino a sancionar. A mosca do Vaticano con respecto a Italia é Joaquín Almunia. Xa que cita ao executivo italiano, ¿como foron as relacións do expresidente co Vaticano? As relacións Italia-Vaticano normalizounas Monti. A Santa Sé foi un dos principais azoutes de Berlusconi. Foron os primeiros en reaccionar contra el a través do diario Avvenire, o xornal da conferencia episcopal italiana. Dicían abertamente que Berlusconi, pola súa pouca moral, non era un primeiro ministro apto. De todos os xeitos, Il Cavaliere non tardou en vingarse. O director de 'Avvenire' acabou na rúa... Un do periódicos de Berlusconi, Il Giornale, lanzou unha acusación contra o director, Dino Boffo, asegurando que era gay. Noutro país non pasaría nada se Boffo fose homosexual, pero no estado do Vaticano... A presión sobre Boffo foi tal que tivo que irse. Ao final descubriuse que a acusación viña dunha filtración a L'Osservatore Romano feita por alguén próximo a Bertone. O director de Il Giornale acabou pedindo perdón ante a comisión de ética da prensa italiana. Son uns expertos en conspirar, son moitos séculos de experiencia. |
DE CERCA
- Data e lugar de nacemento
Lima, 15 de decembro de 1963.
- Carreira
Foi correspondente en Oriente Medio, residindo en Beirut (Líbano), Nicosia (Chipre) e Xerusalén.
É autor dunha vintena de ensaios, entre os que se atopan ‘Osama bin Laden, la espada de Alá', ‘Secretos vaticanos', ‘La Santa Alianza, cinco siglos de espionaje vaticana' ou ‘Los papas y el sexo'. A súa obra foi publicada en quince idiomas, en 36 países.
- Audiovisual
Director e guionista dunha vintena de documentais de investigación para as principais cadeas de televisión españolas.
- Ficción
As súas tres novelas, ‘El quinto mandamento', ‘El laberinto de auga' e ‘El oro de Mefisto', están traducidas a 14 idiomas.
- Conferencias
Impartiu charlas sobre seguridade e terrorismo en España, Gran Bretaña, Ucraína ou EE.UU.
