PROTOCOLOS NOTARIAIS, catastros, planos da provincia encargados ao exército americano ou placas de cristal do coñecido fondo fotográfico Loty. Non hai ningún documento que se lle resista. Dá igual o soporte e o dano que presente porque sempre atopará o tratamento adecuado para devolver a vida a eses auténticos tesouros documentais que chegan ao Arquivo Histórico Provincial devorados polo paso do tempo, pero sobre todo polos fungos, por insectos dos andeis ou incluso por ratos que deambulan polos sotos. A pontevedresa María del Carmen Faíña Puig dedícase, nunha pequena sala e desde hai cinco anos, a restaurar todo o que cae nas súas mans.
Os documentos chegan ao arquivo de moitos xeitos. Algúns son transferidos polas institucións –é o caso dos protocolos notariais, que se entregan cando cumpren 100 anos, ou os catastros–, outros chegan por doazóns e algúns son cedidos por titulares dalgunha propiedade para facilitar a súa conservación. O pésimo estado no que chegan moitos destes volumes obriga a María del Carmen Faíña a implementar todo tipo de técnicas de restauración para que estes documentos poidan seguir sendo consultados. Porque este e non outro é o obxectivo do Arquivo Histórico Provincial. Recuperar, consolidar e perpetuar información que doutro xeito se perdería para sempre. O que restaura Faíña está a disposición de todos.
Polas súas mans pasaron verdadeiras xoias da memoria. Un bo exemplo é un protocolo notarial que contén o conxunto de escrituras recollidas por un notario ao longo do ano 1570. Entre as súas páxinas consumidas polos fungos, atópanse documentos tan especiais como un plano de obra da torre do reloxo da Catedral de Lugo con todo tipo de información técnica. Tamén contén un testamento que a restauradora se atopou selado e cosido. "ás veces entregábanse aos notarios coa premisa de que non se abrise ata que falecese a persoa en cuestión". Neste caso, a súa recuperación consistiu en manter o formato orixinal do documento de tal xeito que se facilitase a súa lectura. Faíña atopou a forma de custodiar a curiosa encadernación cosendo unha pestana na esquina lateral esquerda para que se puidese despregar o testamento.
Outro volume emblemático e moi consultado é o catastro de 1750. A Coroa de Castela, á que pertencía o Reino de Galicia, dispuña dun sistema impositivo moi complexo de xestionar que obrigou a establecer unha contribución única que nunca chegou a aplicarse. Para iso fíxose unha investigación da riqueza de toda a provincia. Entre as súas páxinas pódese consultar cantos médicos había nun pobo, cantos pastores, que tipo de cultivos tiñan e que animais acompañábanlles. O seu valor é alto, entre outras cousas, porque serve como proba para os montes veciñais en man común.
Outro dos tesouros deteriorados sobre todo polo uso que tivo durante os últimos 50 anos son uns planos encargados polo exército español "aos americanos", asegura María Díaz Bernárdez, archivadora do centro. "O catastro pediu os positivos desas fotos e sobre eles parcelaron. Hai información como os cadernos de polígonos ou as células de propiedade de cada concello lucense".
Tamén dispoñen dunhas placas de cristal pertencentes a unha colección do fondo fotográfico Loty. "A información destes negativos supera e por moito calquera fotografía dixital de hoxe en día. Por iso o seu valor é incalculable", recoñece a restauradora pontevedresa, a única profesional do seu sector con praza na Xunta de toda a provincia de Lugo. "En Galicia só hai catro. Tres na Coruña e un en Lugo. En Pontevedra nin sequera existe un centro para poder desarollar este labor", lamenta.
