Unha fotografía do mosaico romano de Armañá instalado en 1987 no patio do vello cárcere de Lugo —dentro da que foi a primeira exposición de arqueoloxía que houbo na cidade— abre e reflexa á perfección o sentido da mostra que se inaugurou o xoves no mesmo edificio, agora reconvertido en centro cultural. O de Armañá foi un dos primeiros grandes achados e, en contra do que se fixo hoxe, porque a lei impídeo e porque xa non se concibe, levantouse do solar, no canto de conservalo in situ. A peza montouse no patio do vello cárcere e, posteriormente, no Museo Provincial, onde segue.
A exposición que o Concello ofrece desde o xoves mostra a evolución que experimentou o labor arqueolóxico na cidade desde os seus inicios, fai algo máis de trinta anos, así como o impacto histórico, económico e social que supuxo para a capital e o reto que ten por diante: dotarse dun museo que mostre unha parte da inxente cantidade de material que se recuperou do subsolo nestas tres décadas e, sobre todo, de recursos materiais e humanos para documentar, restaurar e investigar todo ese patrimonio. O proxecto foi anunciado hai anos pola Xunta no cuartel de San Fernando, pero segue sen data de realización.
A investigación e a divulgación son retos pendentes na maioría das cidades con patrimonio arqueolóxico, aínda que urbes con igual ou menor potencial, como Astorga, León ou Braga, van por diante desde hai anos e teñen museos que permiten ese labor, á vez que tamén son centros expositivos. No caso de Lugo a situación agrávase pola gran cantidade de material que permanece gardado en diferentes dependencias e por distintas administracións, por falta de espazo, e sen estudar. Enrique González, coordinador da exposición do Vello Cárcere e actualmente o único arqueólogo de que dispón o Concello, calculaba o xoves que en Lugo levan realizado unhas 400 intervencións.
Hoxe a cidadanía entende mellor o valor da arqueoloxía, pasou de ser un inconvinte a un beneficio
As escavacións máis significativas de cada momento reflíctense a través de fotografías e titulares de hemeroteca nunha exposición que non é ao uso. Non se ofrece información científico-arqueolóxica das actuacións, que xa se transmitiu durante estes anos a través de medios de comunicación e de publicacións de distinta índole, senón que se intenta reflectir como foi variando o exercicio da arqueoloxía e como esta foi cambiando a cidade. "Os arqueólogos eramos pouco menos que proscritos. Hoxe as administracións e a cidadanía entenden mellor o valor que ten a arqueoloxía. Pasou de ser un inconvinte a un beneficio", explica González. A posta en valor do patrimonio histórico foi modificando a imaxe urbana e é un dos activos económicos máis importantes, aínda que o feito de que Lugo siga sen dispor de museo e dun consorcio que coordine e apoie o labor arqueolóxico evidencia que aínda queda camiño que avanzar.
A exposición contén algunhas pezas de cerámica, case todas inéditas, e varias representacións en 3D, pero o groso son fotografías e recortes de prensa. Desde noticias como a que daba conta de como un experto italiano contratado polo Concello restaba valor aos restos da Constitución (unha necrópole), que acabaron sendo destruídos, ata intervencións tan visibles como a restauración da ponte romana, que ademais achegou datos inéditos.
Fondo de El Progreso
Memoria visualAo comezo, as escavacións de prazas e rúas xeraban moita curiosidade —tamén rexeitamento— e a xente apiñábase para ver os traballos. Esas e outras estampas pódense ver na exposición. "Algunha xente recoñecerase", apunta.
