A publicación de testemuños de varios exalumnos do colexio dos Maristas de Lugo que sinalan a un dos relixiosos que ensinou no centro nos anos 70 e 80 como suposto autor de abusos sexuais para que moitos outros refresquen e revisen os seus recordos. O resultado é a paisaxe allado da educación en centros relixiosos hai corenta anos, cando comportamentos como os que presuntamente exhibía o irmán Primitivo Castellanos vivíanse e xestionaban cunha normalidade que sorprende vista coa mirada actual.
Cada vez máis lucenses están dispostos a falar e a contar as súas experiencias, que coinciden en retratar ao irmán Primitivo como "un sobón" que "aproveitaba calquera oportunidade para tocarche", como asegura un alumno que cursou nos Maristas desde segundo de EGB a segundo de BUP, xa no intercolegial coas Josefinas.
O seu relato, como o de moitos outros, incide en que nunca tiveron coñecemento de que os abusos do relixioso chegasen a maiores, pero si constantes tocamentos por encima a roupa, caricias nas coxas en clase, miradas incómodas nas duchas... Experiencias que a maioría deles rememoran sen sentimento algún de trauma, como algo bastante común naquela época que servía case máis como murmuración de patio que como materia de escándalo, como as collejas ou os castigos físicos como parte indisoluble dun xeito de entender a educación.
Estes episodios de tocamentos e violencia foron precisamente os que levou á Fiscalía de Lugo fai un par de anos Ricardo López, o lucense que coa súa loita pública ha conseguido sacar á luz estes feitos. Este diario puido confirmar que o ministerio fiscal non só tomouse moi en serio a denuncia, senón que asumiu un papel proactivo a pesar de que os feitos que se relataban estaban prescritos e que a gravidade dos mesmos non era extrema.
A Fiscalía chegou a solicitar informes aos Maristas sobre os posibles abusos e incluso chamou a declarar a varios membros desta orde que puideron ter coñecemento dos feitos. Con todo, non puido conseguir máis probas que lle permitisen avanzar nunha investigación que, a pesar de todo, podería ser reaberta se se conseguen novas testemuñas que apoien a declaración inicial.
As circunstancias nos Maristas eran talles entón que nin sequera hai conformidade en que o irmán Primitivo comportásese realmente así ou que fose algo estendido. De feito, non son poucos os exalumnos e exprofesores que dubidan das acusacións e recórdano como un bo home disposto a aproveitar a súa condición de administrador do colexio para axudar a moitas familias lucenses máis aló do que se lle podía esixir.
Enfronte, outros, como un lucense que formaba parte dun dos equipos de balonmán aos que Primitivo dedicaba tanta atención, relata con normalidade escenas como esta: "Cando iamos aos campionatos quedabamos en pensións ou en hoteis baratos e compartiamos habitacións. Unha vez eramos impares e a un do equipo tocoulle compartir habitación con el. Pola mañá preguntámoslle e díxonos que intentara meterlle man por baixo das sabas, pero que só lle tivo que mandar que parase e non fixo máis. Non lle demos máis importancia".
OUTRO PRIMITIVO. Un problema engadido é, ademais, o tempo transcorrido desde entón, máis de corenta anos, e a pouca idade das vítimas, o que difumina os recordos. Comparando varias das declaracións obtidas, este diario puido comprobar que nos recordos dos exalumnos mestúranse dous profesores diferentes, xa que falan de distintas épocas. Mentres que Primitivo Castellanos deixou Lugo en torno ao 82, uns anos despois chegou como director outro marista tamén chamado Primitivo, que estivo ata principios dos 90.
Actualidade
Castellanos ten agora máis de 90 anos e vive nunha residencia marista en Valladolid. Sofre unha enfermidade mental dexenerativa