Exalumnos lucenses dun marista confirman as acusacións de abusos

A publicación do testemuño do lucense Ricardo López Pérez sobre os abusos que sufriu a mans dun irmán marista durante a súa etapa de estudante no colexio desta orde en Lugo causou unha auténtica conmoción na cidade, á vez que fixo que outros alumnos recorden as súas experiencias e atrévanse a contalas. Todos os testemuños sinalan a Primitivo Castellanos, que exerceu como profesor, administrador do colexio e adestrador de balonmán nos anos 70 e principios dos 80.

Ricardo López, de 54 anos e agora residente na Coruña, levaba bastante tempo falando publicamente na súa conta de Facebook sobre os abusos que sufriu a mans a de este profesor hai corenta anos, cando era un preadolescente no colexio dos Marista de Lugo. Incluso, contaba na súa conta, chegou a acudir coa súa denuncia á propia congregación e á Fiscalía de Lugo, onde asegura que non lle fixeron caso ao pasar tanto tempo, non valorar a gravidade dos abusos e non contar con testemuños que apoiasen a súa versión ou relatasen actuacións máis graves deste relixioso, como violacións.

De feito, o seu principal obxectivo ata agora era conseguir que outros compañeiros rompesen o seu silencio, posto que estaba convencido de que o comportamento do irmán Primitivo, como se lle coñecía, era habitual, coñecido e consentido. Este diario púxose en contacto no seu momento con Ricardo López para facer pública a súa historia, aínda que declinou contala publicamente porque sentía pouco apoiado ante a ausencia de testemuños como o seu. Parece que esta situación cambiou grazas a unha investigación sobre as acusacións de pederastia nos colexios Maristas de Galicia polo diario O País, que incluía as denuncias de López.

Os testemuños coinciden en que o seu comportamento era coñecido por todos os alumnos e que os tocamentos, algo habitual

A publicación da súa experiencia conseguiu, dalgún modo, o que Ricardo perseguía: remover os recordos doutros moitos exalumnos do irmán Primitivo e conseguir que varios deles atrévanse a contar tamén as súas experiencias, aínda que sexa de xeito anónimo.

"Era algo habitual, todos sabiámolo", confirma outro lucense que fixo toda a EGB no centro e tivo ademais catro anos a Primitivo Castellanos como preparador do equipo de balonmán. "A min pasoume dúas veces no vestiario. Se chegabas tarde, mentres os outros quentaban quedaba contigo e facíache comentarios como "mira que axustado quédache este pantalón" ou "que desgastado telo" mentres tocábache a coxa ou os xenitais por encima do pantalón", recorda sen demasiado rancor, xa que "eras moi rapaz, eran outros tempos e outro ambiente e a min non me traumatizou".

Tampouco ouviu comentar nunca a ningún compañeiro que fose máis aló deses tocamentos, pero si insiste en que o sabiamos todos, non só no colexio senón en todo Lugo e en todo o ámbito do balonmán. Era algo que non comentabas en casa, pero si entre ti grupo: "A min colleume no vestiario" ou "a min fíxome quedarme na súa clase logo de acabar..."".

Os vestiarios era, segundo esta e outras vítimas que falaron co Progreso, o seu hábitat preferido. Outro alumno que estudou en Maristas en Lugo a finais dos 70 non pode esquecer a situación que se creaba nas duchas: "Entón as duchas tiñan cada unha porta con ferrollo e cada vez que entraba o irmán Primitivo no vestiario ouvía como se ían pechando un a un desde dentro, para que non abrise". E é que esa, afirman as testemuñas, era costume moi habitual neste home, ir abrindo as portas mentres se duchaban os rapaces con desculpas como apremarlles para que saísen rápido ou con recomendacións para que se enjabonasen ben.

Unha cuarta versión, a dun lucense que estivo no centro entre o 75 e o 78, incide no grao de habitualidade e desvergoña con que supostamente actuaba o irmán Primitivo: "Entón eramos moi nenos e non tiñamos nin idea do que significaba, eran cousas que non contabas aos teus pais e nin sequera eras consciente de que era un abuso. Era algo que asumías, que a ese había que andar escapándolle. Facíao incluso en clase, ante todos: sacábache ao encerado e medio de broma metíache a man no peto dos pantalóns e dicíache "a ver que tes aquí", mentres tocábache. ás veces sacaba ao teu compañeiro de pupitre á lousa e mentres el sentaba no seu sitio e púñache a man por baixo da mesa, en plena clase".

Os testemuños similares son abundantes, agora que rompeuse o veo de silencio. E todos coinciden no mesmo: actuaba á luz do día, sen esconderse e todos os alumnos sabíano.

Defensa | "É todo falso, é unha das mellores persoas que coñezo, non é o seu estilo"

O irmán Primitivo non marcou da mesma xeito a todas as persoas que o coñeceron en Lugo. Algunhas, de feito, deféndeno contra vento e marea como "unha das mellores persoas que coñecín". Neste caso fala un lucense que foi profesor de Maristas na mesma época que exerceu en Lugo este relixioso, con quen recoñece que lle uniu unha gran confianza e amizade.

"Non mo creo, non o identifico no que contan", rexeita, "estou desconcertado. Creo que é todo falso, porque eu non podo asegurar rotundamente que non pase algún malentendido, pero o coñezo e sei que ese non é o seu estilo". E menos aínda, insiste este profesor, "que fose vox populi ese comportamento ou que todos o coñecesen".

Pola contra, esta lucense conta con nomes e apelidos os casos de alumnos e de familias lucenses aos que persoalmente axudou o irmán Primitivo, como a unha nai co marido enfermo e catro fillos e catro sobriños ao seu cargo: "A todos os mozos, porque entón en Maristas non había mozas, meteunos no colexio pola súa conta, sen cobrarlles, aproveitando que era o administrador e o que cobraba os recibos. Non os tiña apuntados oficialmente durante o curso para que non figurasen, pero xusto antes das reválidas dáballes de alta ante Educación para que puidesen examinarse".

Outro argumento no seu defensa, opina, é que "en balonmán había fácil 200 alumnos cada ano, e o único que denunciou estas cousas, logo de 40 anos, é este alumno".

GERIÁTRICO. Primitivo Castellanos exerceu en Lugo máis dunha década, ata que foi trasladado de centro a mediados dos 80 do pasado século. Xa excedidos os 90 anos, na actualidade está ingresado nunha residencia para anciáns que os Maristas teñen en Valladolid. O relixioso sofre desde hai tempo unha enfermidade mental dexenerativa, a pesar do cal a orde asegurou que está a realizar unha investigación sobre os feitos.