Unha das mezquindades da pandemia do novo coronavirus é que os pacientes non só mórrense nos hospitais sen que os seus seres equipos póidanse despedir deles —agora nalgúns centros sanitarios si será posible—, senón que ademais estes tampouco os poden velar, nin case renderlles o seu último adeus no camposanto. Nunha comunidade como a galega na que está tan arraigado o culto á morte estas restricións dificultan o proceso emocional do duelo, o que pode pasar factura a longo prazo, segundo advirten os psicólogos.
No cemiterio municipal de San Froilán de Lugo celebráronse, desde que se declarou o estado de alarma, cinco funerais de pacientes diagnosticados con coronavirus. Nun deses enterros a estampa foi aínda máis desoladora se cabe porque o falecido non puido ir acompañado de ningún dos seus seres máis próximos xa que estaban
“Estamos afeitos a que os enterros sexan multitudinarios. Agora, con tan poucos acompañantes, é moi frío. A situación pode ser aínda máis triste. Houbo persoas que non se puideron despedir dos seus, tivesen ou non coronavirus”, afirma José Manuel Rozas, un dos tres sepultureros do camposanto da capital lucense.
José Manuel Rozas explica que tanto os familiares como os sacerdotes adoitan acudir ataviados con máscaras e luvas, aínda que o n\> non padecese esta enfermidade. Atribúe esas medidas preventivas a que as persoas teñen “medo” aos efectos da pandemia.
José Manuel Rozas: "Non se nota a diferenza. Agora temos a mesma media de enterros que o ano pasado por estas datas"
PORTAS PECHADAS. O Covid-19 condicionou as honras fúnebres. O cemiterio municipal de Lugo permanece pechado. No horario de atención ao público, de 10.00 a 13.30 horas e de 15.30 a 19.00 horas, de luns a domingo, un operario está pendente do teléfono por se se pide cita para celebrar un enterro. No caso das mortes con coronavirus non se precisa agardar o prazo de 24 horas. Un falecido pola mañá pode recibir sepultura ese mesmo día pola tarde.
O camposanto só abre as súas portas para as exequias e os preparativos previos. Este martes non se celebrou ningún funeral, o luns un e este mércores en principio, está programado outro. A pesar da reducida actividade que se está rexistrando por agora esta semana, mantén a súa media de entre un e dous enterros diarios, como antes de que se desatase a crise sanitaria.
“Non se nota a diferenza. Máis ou menos agora temos a mesma media de enterros que o ano pasado por estas datas. En Lugo por sorte non se están rexistrando tantos casos como noutras cidades”, asegura este mozo, que leva traballando como sepulturero desde hai case oito anos.
Os tres enterradores de San Froilán pasan estes días de garda nas súas casas á espera de recibir a chamada telefónica na que lles comuniquen que se vai a celebrar un funeral. Se non, non visitan o camposanto.
MEDIDAS DE PROTECCIÓN. Se o morto tiña coronavirus advírtenllo con antelación aos sepultureros para que se enfunden os equipos de protección, compostos por un mono desechable con capucha, lentes, máscara con filtro e luvas. O cadaleito xa foi desinfectado previamente na funeraria. Se o óbito produciuse por outra patoloxía, simplemente cóbrense as vías respiratorias e as mans.
Antes do enterro os operarios encárganse de retirar a lápida e de limpar os nichos, que poden conter restos óseos vos. Mentres levan a cabo eses traballos previos, o camposanto permanece pechado.
O momento íntimo no que os achegados despídense do seu ser querido tamén adoita ser máis breve. A familia retírase antes.
Tras o funeral, desfanse do mono e as luvas e o resto da roupa lávana con auga e xabón e botan tamén man de xeles hidroalcohólicos. José Manuel Rozas considera que dispoñen de material de protección “suficiente” para a carga de traballo que están a soportar ata o momento.
Este sepulturero lucense, que vive cos seus pais, recoñece que está “preocupado” porque o seu proxenitor ten un delicado estado de saúde.
