A Comisión Disciplinaria do Consejo General del Poder Xudicial (CGPJ) impuxo a Pilar de Lara unha sanción de sete meses e un día de suspensión, que conleva a perda de destino, por unha falta moi grave de desatención do seu xulgado. Con todo, o expediente en que se basea a sanción recolle feitos que transcenden os meros atrasos na tramitación dos casos. Entre outras acusacións, o CGPJ aprecia na actuación da maxistrada "un abandono selectivo ou interesado no despacho de determinados asuntos".
O expediente foille comunicado este venres oficialmente á maxistrada, que agora conta con un mes para recorrer a súa sanción ante o pleno do CGPJ. Ademais desas alegacións, os membros do pleno terán que basear a súa decisión nunha resolución de corenta folios nos que a Comisión Disciplinaria, cuxos sete membros votaron por unanimidade a favor da sanción, debullan case un centenar de actuacións reprochables da xuíza na tramitación dos macrosumarios que dirixe, como a operación Carioca, a Pokemon ou a Cóndor.
O expediente fundaméntase na súa maior parte nas diferentes inspeccións realizadas polo CGPJ no xulgado de instrución 1 de Lugo, que leva controlando directamente desde 2013 debido á acumulación de macrocausas que se produciu no mesmo. Froito desas inspeccións determinouse, como se explica no expediente, que Pilar de Lara tivese un reforzo de xuíz e secretario xudicial de apoio, ademais doutros funcionarios e medios materiais, co fin de que ela se dedicase en exclusiva aos grandes sumarios. Ese reforzo prolongouse durante tres anos, sen que ao final dos mesmos houbese en mans da xuíza nin un caso menos que ao principio.
O CGPJ xustifica a sanción á maxistrada polo caos, os atrasos sistemáticos e a falta de supervisión en boa parte dos seus asuntos
Os inspectores repasaron as súas actuacións en boa parte das pezas separadas das que se compoñen as diferentes investigacións, e detectaron ao redor de cen irregularidades de carácter grave, desde atrasos de anos en responder ou tramitar algúns escritos a períodos de máis de dous anos nos que as pezas se manteñen paralizadas, sen máis actividade que a declaración de complexidade ou de prolongación de segredo.
Non se trata, razoa o promotor da acción disciplinaria, de meros atrasos puntuais ou atribuíbles á falta de medios ou a impericia dalgún funcionario ás ordes de Pilar de Lara, senón dunha constante que sumiu no "caos" procesual boa parte das causas e "un abandono xeneralizado de deberes xudiciais inherentes á súa condición de instrutora". Esa desatención estendeuse ademais á "falta de supervisión e control" das súas propias decisións, como as medidas cautelares aos investigados e a súa inxustificada prolongación.
"Queda acreditada unha manifesta deixación no exercicio das súas exclusivas competencias xudiciais", di a comisión disciplinaria
Este comportamento "anómalo" afectou "ao funcionamento ordinario do servizo público e, moi especialmente, aos dereitos dos afectados polos asuntos aos que non puido darse o pertinente trámite procesual ante a anómala e inusual forma de proceder de devandita maxistrada, con directa repercusión en dereitos fundamentais (non só o máis evidente, o da tutela xudicial efectiva), senón noutros que foron restrinxidos por mor da adopción de medidas cautelares cuxa vixencia se prolongou a pesar de non existir actividade instrutora real que xustificase aquela" .De Lara permitiría que isto sucedese pola "súa notoria e relevante desatención no exercicio das funcións que, como instrutora, lle correspondían".
REPROCHES. Entre os reproches dos corenta folios da resolución, cóntanse que non cumpriría coa súa función de garantir os dereitos dos investigados recollendo de igual modo os aspectos favorables que os desfavorables que aparecesen durante a investigación; que moitas desas instrucións fosen prospectivas (non partir dun delito determinado, senón investigar en bruto para ver se se atopa algo), o que está prohibido pola lei; a apertura de pezas sobre asuntos que estaban evidentemente prescritos, ou "o desprazamento da actividade instrutora ao ministerio fiscal, dándolle traslado de actuacións sen practicar dilixencia algunha".
"Con tal forma de actuar", reprocha a comisión disciplinaria do CGPJ, a maxistrada "xerou unha pendencia de asuntos en trámite desmesurada e dificilmente asumible".
ATA 38 MESES. Os inspectores do CGPJ detectaron unha enorme cantidade de irregularidades procesuais, boa parte delas centradas non só nos atrasos de meses e anos en contestar e tramitar os escritos por parte de Pilar de Lara, senón tamén na paralización total das instrucións.
Varias das pezas analizadas da operación Cóndor, por exemplo, pasaron ata 38 meses sen rexistrar actividade de investigación algunha, fóra dalgún auto de mero trámite.
Noutros casos, segundo explica o expediente sancionador do CGPJ, Pilar de Lara abría unha peza separada na que nin sequera se determinaba o delito concreto que se ía a investigar nin se apunta a persoa algunha como suposto autor. A maioría destas pezas acababan sendo enviadas a Fiscalía pola propia maxistrada, obrigando así ao ministerio público a solicitar o arquivo. Outras moitas veces, abríanse dilixencias por delitos xa prescritos, algo do que tamén tiña que advertir Fiscalía. Ademais, tardaba meses en comunicar o arquivo das causas aos afectados.
Fóra de control
Algo que sucedeu en moitos casos é que se ditaron resolucións por parte da maxistrada fóra do sistema de xestión procesual, e os informes que se recibiron no xulgado non están selados, o que impide coñecer a data real da recepción".
