Ao redor de medio centenar de lucenses diríxense cada ano á Axencia Española de Protección de Datos (AEPD) para denunciar o uso ilegal ou fraudulento dos seus datos persoais, unha práctica perseguida por lei -desde hai case dúas décadas- que cada vez menos cidadáns están dispostos a consentir.
O principal motivo de denuncia é a cesión de datos entre empresas ou compañías, que continúa sendo bastante habitual, seguido da falta de consentimento para utilizar devanditos datos. Ademais, na lista de denuncias figuran tamén o tratamento inadecuado de ficheiros, o funcionamento das cookies, ou a dificultade para exercer os denominados Dereitos ARCO (acceso, rectificación, cancelación e oposición), entre outras.
E por sectores, os que xeran máis queixas son os ficheiros de morosos, a videovigilancia, os servizos de internet, a reclamación de débedas, a administración pública, a sanidade, a publicidade, o comercio, transporte e hostalería, as entidades financeiras ou acredoras e a publicidade a través de email ou de teléfono móbil.
Sen dúbida, os cidadáns están cada vez máis concienciados da importancia que ten protexer a súa intimidade e a súa privacidade, e as empresas tamén, aínda que só sexa para evitar unha sanción económica que pode chegar ata os 600.000 euros, aínda que as máis habituais oscilan entre os 6.000 e os 12.000 euros.
Con todo, en contra do que moita xente pensa, que traten de forma incorrecta os datos persoais dun particular non lle dá dereito a ser indemnizado sen máis. Para reclamar unha indemnización económica, o prexuízo tería que poder cuantificarse, por exemplo, se inclúen a alguén nun ficheiro de morosos sen motivo e por esa razón non lle conceden un crédito, ou se unha empresa lle envía un volume tan grande de publicidade por fax que lle impide desempeñar correctamente o seu traballo. En calquera caso, o afectado ten que demostrar que sufriu un prexuízo para recibir unha compensación.
CONDENA. Un exemplo de que incumprir a LOPD non sae gratis é a sanción imposta a unha compañía de seguros por enviarlle dúas pólizas a un lucense -que non as contratou- e non xustificar onde obtivo os seus datos persoais. A Axencia Española de Protección de Datos impúxolle unha multa de 20.000 euros e a compañía recorreu aos tribunais, pero a sala do Contencioso da Audiencia Nacional confirma a sanción e a condena a pagala.
Segundo explica a sentenza, o 5 de xuño de 2018, a axencia sancionou a La Fe Previsora Compañía de Seguros S.A. "por tratar sen consentimento do denunciante os seus datos de carácter persoal, en relación coa contratación dunha póliza de seguros de decesos e outra póliza de asistencia en viaxe, emitíndolle varias facturas".
O denunciante negou que dese o seu consentimento para subscribir as pólizas e enviou dúas cartas á compañía denunciando "as xestións ilícitas do axente de seguros". O home dixo ademais que a firma que aparecía nos contratos non era a súa e o tribunal conclúe que era a compañía a que tiña que acreditar que a rúbrica pertencía do asegurado, "pero non o fixo, e ademais, a firma, a primeira ollada, é diferente", expón.
A compañía chegou a pasarlle polo menos cinco recibos ao denunciante e o tribunal entende que incorreu nunha falta de dilixencia "grave", ao tratar os datos persoais do home "sen contar co seu consentimento, pois non xustificou de ningún xeito a razón pola que obraban no seu poder, a pesar de recaer sobre ela a carga de acreditar a existencia do consentimento inequívoco do afectado para o tratamento dos seus datos de carácter persoal, que non consta".
Ademais de recorrer a sanción, a aseguradora alegou que era "desproporcionada" e pediu que, no caso de que a sala a confirmase, lle fora rebaixada a 900 euros. A empresa alegaba que non tiña máis sancións da Axencia Española de Protección de Datos e que logo de recibir as reclamacións do denunciante procedeu a dar de baixa as pólizas.
Con todo, a Audiencia Nacional considera que a contía da multa axústase "gravidade" da actuación, polo que confirma a sanción na súa totalidade e explica ademais que se impuxo unha sanción "no grao medio" que contempla a Lei Orgánica de Protección de Datos de Carácter Persoal, polo que aínda podía haberlle saído máis caro.
