A afluencia a Urxencias dispárase con mil casos máis ao ano

A demanda da PAC crece aínda máis, entre 1.500 e 2.000 casos anuais, a pesar de que Lugo e a provincia perden poboación ► Pacientes máis demandantes e as esperas para consultas de Primaria explican un aumento sostido desde hai unha década

O servizo de Urxencias do Hula ve uns mil casos máis cada ano. A asistencia na PAC de Fingoi aumenta a un ritmo aínda maior: entre 1.500 e 2.000. Ese crecemento xeneralizado prodúcese, ademais, nun contexto de perda de poboación e, por tantos, de pacientes potenciais. Por exemplo, os concellos da zona centro da provincia para os que o Hula é o hospital de referencia para urxencias baixaron en conxunto en 6.732 veciños no último lustro. É dicir, os lucenses son menos pero utilizan máis os sercivios de Urxencias, tanto hospitalarios como de Primaria.

O do Hula só rexistrou desde o ano 2010 unha baixada na súa afluencia: en 2011 recibiu case dous mil casos menos. Ese foi precisamente o ano no que se abriu o novo hospital e todo apunta a que a distancia desde a cidade tivo inicialmente un efecto disuasorio. A PAC atendeu entón 3.000 urxencias máis que no exercicio anterior. Parecía que moitos lucenses desistiran de ir a San Cibrao e optado por Fingoi, que quedaba máis a man. Con todo, ao ano seguinte, xa volven crecer as urxencias atendidas en ambos os sitios e, desde entón, o hospital cada vez ve máis e máis casos no seu servizo de Urxencias.

O aumento está especialmente concentrado no último lustro, cun salto espectacular entre os anos 2014 e 2015 de case 4.000 casos máis. O xefe do servizo, Manuel García Novio, explícallo porque un novo plan estratéxico do Sergas ampliou a cobertura, a carteira de servizos.

Manuel García Novio, xefe de Urxencias do Hula: Hai pacientes que van a todas as consultas: ao médico de cabeceira, á PAC e despois veñen a Urxencias

Os casos non crecerán indefinidamente. A situación de Primaria mellorará e a novo PAC asumirá pacientes

En sanidade funciona con precisión suíza a máxima de que a oferta produce un inmediato crecemento da demanda. En Urxencias é moi fácil de ver. Por exemplo, o doutor García Novio recorda que en 2005 abriuse a PAC de Fingoi, un servizo de Urxencias de Primaria que se auguraba que redundaría nunha redución de casos que se verían no hospital. Críase que se o acceso fose máis próximo e continuado, moitos pacientes non terían a necesidade de ir ao Xeral; especialmente casos que previsiblemente non ían necesitar ingreso nin probas diagnósticas.

Con todo ocorreu todo o contrario: en 2005, Urxencias do Xeral atendeu 88.000 casos e en 2006, 94.000.

Esa unha –poboación máis demandante, que aproveita todos os recursos dispoñibles– é unha das razóns que explican o crecemento continuado de casos que se dá tamén na PAC, incluso de forma máis acusada.

Outra é a deterioración da Atención Primaria, un nivel asistencial concibido para atender ao paciente con prontitude, dun día para outro, e que agora –coa escasa cobertura de baixas– pasou a ter demoras de ata unha semana para unha consulta. "Algúns pacientes poden esperar pero outros non poden e van a Urxencias", di o doutor García Novio.

Jonatan Miguel Carrera, médico da PAC de Fingoi, coincide en que que se deixou de substituír aos médicos de Familia "nótase, vaia se se nota". Ambos reciben pacientes que lles din que están aí por ese motivo, que empezaron por pedir cita ao seu médico de cabeceira e, ao non conseguir unha próxima, recorreron a un ou outro servizo. "Tamén hai quen vai a todo e consulta ao médico de Familia, ao da PAC e ao de Urxencias, se cadra porque sente que non se lle dá unha resposta e sabe que hai outro sitio ao que ir" –explica– "E a xente tamén vén porque sabe que ofrecemos unha asistencia especializada de calidade. Poida que se fagan públicas queixas polas esperas, pero a verdade é que as enquisas que se lles fan aos pacientes revelan que están satisfeitos, que facemos as cousas ben".

Jonatan Miguel Carrera, médico de Fingoi: Agora somos tres médicos polas tardes nos meses de inverno, que era cando había máis demanda 

Moita xente sente que non pode pedir permiso para ir ao médico de cabeceira e vén á PAC ao saír do traballo

Por outra banda, a demanda tamén ten formas de regularse e o doutor García Noivo non cre que vaia crecer indefinidamente. Se segue subindo ao mesmo ritmo destes anos, acabaría o actual cruzando o Rubicón dos 100.000 pacientes. "A situación de Primaria mellorará, non sempre vai estar igual. O novo PAC que queren abrir na Residencia, que terá capacidade de facer analíticas e probas de imaxe tamén asumirá máis casos", apunta.

PERSOAL. O persoal de Urxencias foi incrementándose co tempo, do mesmo xeito que a da PAC. Ao servizo hospitalario incorporáronse na última década 13 facultativos para urxencias xerais e un pediatra para as infantís. Ao mesmo tempo aumentouse tamén o persoal de Enfermería.

No caso da PAC, o doutor Miguel explica que a xerencia actual ha escoitado unha reivindicación do persoal que viña de lonxe e agora, na tempada de inverno, entre outubro e abril, hai tres médicos en horario de tres da tarde a dez da noite. "Antes só estabamos dous e agora xa somos tres no horario no que hai máis demanda. De dez da noite a oito da mañá, somos dúas", sinala

Esa medida permite afrontar con máis persoal a tempada de gripe, cando máis pacientes acoden á PAC. Quedou ademais recollida no plan funcional dese servizo, que fixa ese compromiso para o futuro. A cambio, no canto de catro, son tres os médicos que hai nas tardes dos domingos.