O ADN dos superheroes

A súa vontade non ten límites e non hai barreira que resista o seu tesón. Teñen síndrome de Down, é dicir, un cromosoma máis, que lles dá valor para facer todo o que se propoñan
Marcos Cruz, Carla Pereira, Nazaret Barroso y María Jesús Pena. SEBAS SENANDE
photo_camera Marcos Cruz, Carla Pereira, Nazaret Barroso e María Jesús Pena. SEBAS SENANDE

Teñen un cromosoma máis que o resto das persoas e iso fainos especiais. Tanto, que destacan polo seu tesón para avanzar en todo o que se propoñen, a súa constancia para conseguir os seus retos, a súa responsabilidade para cumprir cos seus labores, os seus dotes para a música e, aínda por riba, os seus sorrisos e o seu positivismo. Teñen síndrome de Down e este domingo celebran o seu día, unha xornada para chamar a atención sobre a súa condición e para normalizala nun mundo no que, se se lles deixa, desenvólvense con soltura.

Un bo exemplo diso é María Jesús Pena Gómez. Ten 45 anos e gañouse con suor o título de primeira muller lucense con síndrome de Down que conseguiu un traballo.

PIONEIRA. No ano 2002 comezou a súa experiencia laboral no servizo de limpeza do Gran Hotel de Lugo, despois traballou en Ingapan e a continuación integrouse no colexio Maristas, onde leva doce anos como axudante de comedor. A súa función é apoiar aos nenos máis pequenos, axudarlles no que necesiten mentres comen. "Encántame ese traballo e o trato cos nenos", afirma entusiasmada e pendente do reloxo porque tras a nosa conversación tense que ir traballar.

Chegará a tempo, como sempre, porque é unha empregada responsable e porque se move con facilidade pola cidade de Lugo.

É a menor de nove irmáns e os seus pais esforzáronse sempre por inculcarlle independencia. "Vou soa a traballar, andando, e tamén á asociación Down Lugo", apunta con orgullo.

María Jesús é agradecida. "A min axudáronme moito e eu tamén quero apoiar á xente que o necesita", explica, e por ese motivo é voluntaria na asociación Providav Lugo.

María Jesús Pena foi a primeira muller lucense con Down que conseguiu un traballo

IMPARABLE. Outra muller que merece recoñecemento é Nazaret Barroso Cabaleiro. Naceu fai 25 anos en Lourenzá e desde entón esforzouse por superarse cada día.

Estudou no colexio da súa localidade, continuou no instituto de Mondoñedo e especializouse no IES de Foz, onde titulouse en cociña e restauración. Ademais, recibiu formación como auxiliar de administración e de atención sociosanitaria, e realizou prácticas en diversas empresas e organismos oficiais.

O seu amplo currículo convértea nunha persoa capacitada para desenvolver con solvencia traballos en sectores moi diversos. Pero non contenta con toda a súa formación, Nazaret, con apoio da asociación Down Lugo, está a preparar as oposicións para optar a un posto de ordenanza na Administración pública.

Cada semana desprázase desde Lourenzá para pasar dous días en Lugo. Alóxase nun piso que a asociación pon a disposición dos mozos para mellorar as súas habilidades de convivencia e a súa independencia fóra de casa. Os seus compañeiros de piso sempre se alegran de vela porque ela é a experta en cociña. Esta semana fíxolles crema de verduras e sándwiches vexetais para cear. Os comensais, a cambio, fregan ou a compensan con outros traballos.

Este piso comunitario é a xoia da coroa de Down Lugo, pois facilita que os mozos adquiran hábitos de convivencia e independencia con respecto ás súas familias.

A Nazaret, ademais, permítelle pasar en Lugo o tempo que necesita para continuar a súa formación. E é que non para nin no seu tempo libre. "Gústame cantar, bailar e toco a pandeireta nun grupo de Lourenzá", comenta esta muller incansable, que quere viaxar e que merece chegar tan lonxe como ela queira.

Nazaret Barroso viaxa cada semana desde Lourenzá a Lugo para preparar oposicións

INICIATIVA. Marcos Cruz Moreno tamén forma parte da asociación Down Lugo e estes días estivo moi atarefado. Fixo un vídeo para conmemorar o Día Mundial da Síndrome de Down. Ocupouse do guión, das gravacións, da montaxe... nada se lle escapa a este novo afeccionado ao mundo audiovisual.

Marcos di que lle colleu gusto ás novas tecnoloxías no colexio Galén, onde estudou, pero a partir de aí a súa formación foi autodidacta. Agora, aos seus 23 anos, está a buscar traballo nese sector. Conseguira un nunha empresa audiovisual, pero a pandemia meteuse no medio. "Estou a desexar que todo isto pase para ter outra oportunidade", di esperanzado.

Él é o encargado de inmortalizar en vídeos todas as excursións que fan e o que máis goza é o momento de compartilos cos seus compañeiros, recordar o vivido e escoitar as súas opinións.

A súa última creación poderá verse a través da web da asociación (www.downlugo.org) e nela dá voz aos seus amigos, familiares, persoal e voluntarios de Down Lugo, para que expliquen que é para eles a síndrome de Down e axuden ao resto da sociedade a aclarar dúbidas.

Bota en falta "saír por aí", pero mentres a pandemia non o permite, aproveita para perfeccionarse co acordeón e para concretar novos proxectos audiovisuais. Faime saber que necesita un trípode para gravar mellor e que se alguén llo pode facilitar sería ben empregado, porque ideas para utilizalo sóbranlle.

Marcos Cruz preparou un vídeo para conmemorar o Día Mundial da Síndrome de Down

RESPONSABILIDADE. Quen tamén vai sobrada de iniciativa é Carla Pereira Branco. Ten 26 anos e traballaba nunha residencia de maiores ata que o coronavirus trastornou a vida de todos. Ocupábase de todo tipo de tarefas, desde arranxar as habitacións dos internos ata prepararlles a medicación que deben tomar cada día. Gustáballe o seu traballo e os seus xefes destacaban dela a súa responsabilidade para cumprir calquera labor que lle encargasen.

Agora continúa traballando na súa casa, perfeccionando habilidades e á espera doutra oportunidade laboral. "Fago de todo. Limpo, preparo a roupa, fago as camas, saco o lixo, paseo aos cans..." e aínda queda tempo para a súa afección. "Encántame a música. En casa teño unha guitarra, toco e gústame escribir cancións", comenta coma se fose fácil.

Bota de menos o contacto frecuente cos seus amigos e recorre ao teléfono sempre que pode. Mentres fala comigo quere estar soa na habitación. Defende a súa intimidade e valora a súa independencia, gañada con moito esforzo ao longo dos anos.

Como calquera mozo da súa idade, ansía viaxar e di que lle gustaría ir a Valencia en canto sexa posible, "para ir á praia, pasear ao aire libre" e ver á familia que ten lonxe. A quen sempre ten ao seu lado é á súa nai, María José Blanco, presidenta da asociación Down Lugo desde a súa fundación, fai 25 anos.

Carla Pereira é especialista en traballo doméstico e compón cancións no seu tempo libre

25 AÑOS. Un cuarto de século é moito tempo para calquera labor, pero este foi especialmente duro porque supuxo unha loita constante para normalizar a situación das persoas con síndrome de Down na sociedade lucense, e unha subida continua, banzo a banzo, cara ao recoñecemento dos seus valores e a plenitude de dereitos.María José Blanco, presidenta de Down Lugo, e a súa filla Carla Pereira. SEBAS SENANDE

En 25 anos ha rozado a desesperación nalgún momento, pero o compensou con retos superados, sorrisos de satisfacción e barreiras derrubadas que ninguén máis poderá levantar.

"A asociación creouse con nenos pequenos, menores de sete anos, que hoxe son adultos, polo que as necesidades foron cambiando e obrigáronnos a evolucionar. Ao principio eramos un grupo de pais que non sabiamos nada, porque disto non sabes nada ata que che pasa, pero hoxe a asociación ten 13 empregados, ademais dos voluntarios", explica María José Blanco.

Down Lugo conta cuns 70 usuarios con Down de todas as idades e con outros 20 máis con discapacidade intelectual. Ofrece orientación ás familias, apoio escolar para os nenos, actividades para fomentar as súas habilidades sociais, teatro, logopedia, lecer... un gran número de propostas cun único obxectivo: formar a persoas independentes.

Dentro desta preparación é fundamental o desenvolvemento persoal, para o que María José Blanco ten claro que non se poden pór límites. Debemos asumir a súa condición e eles saben o que teñen, pero sempre poden chegar máis lonxe do que pensamos. A miña filla con oito anos foi a un campamento de equitación a León e chamáronme de todo, pero ela volveu contentísima", recorda. "ás veces quéixase de que non pode facer algo, pero eu recórdolle que ela sabe nadar e patinar e eu non. Cada un ten as súas habilidades". 

María José Blanco: "Non hai límites, sempre chegan máis lonxe do que pensamos" 

INSERCIÓN LABORAL. Na idade adulta, as prioridades cambian, e a asociación céntrase en traballar a independencia persoal, tanto a nivel social como laboral. En Down Lugo, os usuarios acceden a formación laboral e incluso teñen a posibilidade de prepararse para opositar a postos de función pública.

A pandemia truncou en parte os proxectos de inserción que impulsa a asociación Down Lugo, pois as prácticas en empresas víronse interrompidas, polo que tiveron que buscar alternativas para continuar coa formación dos mozos. "Durante o confinamento fixemos actividades online e foi sorprendente o ben que se adaptaron ás novas tecnoloxías. Agora traballamos de forma presencial con grupos burbulla ou de xeito individual", explica a presidenta.

Valora moito a oportunidade que lles ofrece o piso da asociación para que os mozos gañen independencia. Aí poden pasar uns días cun profesional que lles axuda ou con outros compañeiros, para vivir unha experiencia fóra das súas casas. Iso permítelles gañar seguridade, ao comprobar que poden valerse por si mesmos lonxe do amparo das súas familias. En definitiva, facerse maiores.

"Se isto mo din fai 25 anos, non o creo", asegura María José, pero medio século de traballo con persoas con síndrome de Down foi suficiente para convencela de que "non hai nada imposible. Hai que darlles todas as opcións, sen límites. As metas téñenas que pór eles e sempre se van a esforzar para alcanzalas". Queren e poden.

Down Lugo cumpre 25 anos de traballo para formar a persoas independentes

Comentarios