Cuba estivo no centro de todas as miradas nas últimas semanas pola crítica situación que padece. Neste país caribeño os problemas multiplícanse: un Goberno cuxa credibilidade foi disipándose nos últimos anos e un pobo crispado e con problemas reais para poder subsistir.
Con todo, as violacións de dereitos humanos non son un tema que só competa a este territorio insular. Nalgúns países de Latinoamérica como Venezuela ou Colombia as circunstancias son tan pouco favorables como en Cuba.
No caso venezolano, a conxuntura da hiperinflación cristalizouse nunha taxa de cambio moi elevada e no encarecemento sistemático e escaseza de diversos produtos básicos. A esta condición súmase a violación sistemática de dereitos fundamentais e a represión que sofren os seus cidadáns.
Nalgúns países como Venezuela ou Colombia a situación é moi difícil debido ás violacións dos dereitos humanos
A situación de Colombia é lixeiramente distinta da dos outros dous países, pero non por iso menos preocupante. No país cafetero pasan por un momento delicado despois do denominado paro nacional, no que a sociedade civil colombiana botouse á rúa para reclamar a retirada da reforma tributaria e a dimisión do presidente da República, Iván Duque. Estas manifestacións deixaron ata a data 75 mortos, 130 desaparecidos e máis de mil feridos.
Desde a cidade lucense, as diferentes comunidades de migrantes traballan duro coa mirada posta nos seus países de orixe, conscientes da dura situación que os seus compatriotas viven alén do charco. Moitos destes inmigrantes viaxan a Galicia co fin de atopar un mellor futuro para eles e os seus familiares. Na cidade están censados ao redor de 3.500 cidadáns destas tres comunidades, co principal obxectivo de achegar ao tecido produtivo da cidade.
Estas comunidades migrantes teñen diversas formas de colaborar co que ocorre no seu país. Unha das principais é a mobilización e recollida de insumos como alimentos ou medicamentos, co fin de facilitar aos seus familiares diversos produtos básicos que doutro xeito sería difícil conseguir.
En Galicia existen distintas asociacións de migrantes, cuxa principal motivación é o asesoramento, axuda e apoio a cidadáns destes países, vivan aquí ou continúen no seu lugar de orixe. Un bo exemplo é Fevega (Federación de Venezolanos de Galicia), que desenvolve a súa actividade grazas á colaboración das súas filiais en diferentes puntos da xeografía galega.
Entre estas filiais atópase Venelugo (Venezolanos en Lugo), que se encarga de realizar actividades para os seus compatriotas residentes na cidade, con campañas de recollida de medicamentos ou concentracións de apoio ao pobo venezolano.
Cuba e Colombia. Cuba, pola súa banda, non conta con ningunha asociación propia na capital lucense, polo que a mobilización dos cubanos para as manifestacións en repulsa á represión no país insular foi máis difícil.
Os venezolanos contan cunha asociación de compatriotas estable na cidade, ao contrario que cubanos e colombianos
Colombia contou durante uns anos cunha asociación cun peso bastante notorio dentro da sociedade lucense, pero por cuestións alleas ás actividades que realizaba esta organización viuse abocada a un paulatino descenso de actividade e a súa posterior desaparición.
O fin último destas organizacións de cubanos, venezolanos ou colombianos na diáspora é, ademais de axudar aos seus compatriotas, visibilizar as diversas situacións que ocorren a diario nestes países e as vicisitudes que os seus cidadáns teñen que soportar.
"Hai unha miseria e un apuro galopante"
A colonia cubana na cidade cóntase por centenares e a súa principal ferramenta para organizarse e manterse en contacto é un grupo de Whatsapp
Manuel Herrera es un inmigrante cubano fincado en Lugo. Herrera foi o encargado de mobilizar á comunidade cubana na cidade e realizar os preparativos para as concentracións que tiveron lugar hai uns días.
A comunidade cubana en Lugo é bastante numerosa e cóntase por centenares, pero uns poucos organízanse ao redor dun chat grupal de WhatsApp: "No grupo estamos ao redor de 40 ou 50 persoas. Aínda que non esteamos todos os cubanos de Lugo nin moito menos, utilizamos esa vía para comunicarnos entre nós e estar ao tanto da situación que está a pasar a poboación da illa", apunta Herrera.
Manuel manifesta tamén que a situación que a illa vive nestes momentos é
Consciente do difícil momento que pasa o seu país, Manuel non esquece que, ademais das obvias motivacións para saír de Cuba, o principal acicate da súa partida foi "poder axudar aos que, por desgraza seguen alá".
Envío de diñeiro. Con todo, sinala tamén as dificultades a nivel loxístico que supón, por exemplo, enviar diñeiro aos seus familiares: "O sistema é moi complicado e diferente ao de aquí. Se envías diñeiro a Cuba, o teu familiar non vai recibir o diñeiro, senón unha especie de cartón ‘moedeiro' cun porcentaxe ínfima do diñeiro enviado previamente".
Herrera fai énfase na falta de confianza que ten unha gran parte da poboación no Goberno cubano. No entanto, outra parte da poboación nega este extremo e acusa os medios de manipular ao redor da conxuntura que está a vivir este país caribeño.
Por outra banda, Manuel Herrera mostra unha vontade de apoio cara aos cidadáns que aínda viven na illa: "Queremos que tanto a xente que está en Cuba como os que están aquí sentan apoiados. Queremos que sentan que estamos aí, e a única forma que temos de axudalos é programar actos por todas partes para visibilizar a situación da illa, motivo polo cal moitos cubanos fomos saíndo do país".
"Adaptarse a Lugo resulta moi sinxelo"
Venelugo ofrece desde o ano 2017 un asesoramento en termos laborais e burocráticos aos venezolanos residentes na cidade, ademais de organizar campañas de recollida de alimentos e medicamentos para o seu país
David Parra e Karin Meigo son dous membros do equipo directivo de Venelugo, a principal asociación de venezolanos na cidade da muralla. Esta asociación leva activa desde o
Meigo menciona que, por mor da pandemia, a asociación realiza moitas actividades menos que anteriormente, co fin último de minimizar os contagios e favorecer a seguridade. "Antes da pandemia, tiñamos actividades de protesta, pero agora a poboación está cansada e decepcionada", desvela Karin Meigo.
David Parra, pola súa banda, destaca que o fluxo de migrantes venezolanos a Lugo agudizouse nos últimos anos: "Esta zona ten o beneficio de ter unha gran cantidade de nexos históricos con Venezuela, ademais de ser unha cidade moi amable co inmigrante, con custos alcanzables e boa xente".
Unha das principais calidades sobre os inmigrantes venezolanos que tanto Karin como David coinciden en destacar é a súa intención de contribuír ao aparello produtivo da cidade á que pertencen. "En Lugo hai emprendedores e autónomos venezolanos, cuxa pretensión última é contribuír, adaptarse, apoiar e axudar á súa familia alá en Venezuela", manifesta Parra.
Hiperinflación. A axuda aos familiares que seguen neste país suramericano non sempre é sinxela, pero se pode realizar de distintos xeitos. Mago explica que enviar diñeiro a Venezuela é un risco, xa que debido á hiperinflación que azouta ao país o tipo de cambio fluctúa cada día: "O envío de divisas case sempre é desfavorable, polo que ultimamente estamos a apostar por enviar produtos por paquetería. O diñeiro alá se escurre moi rápido".
Os cidadáns venezolanos residentes en Lugo atopan en Venelugo o lugar común onde canalizar toda a axuda para os seus familiares. Karin Mago expón deste xeito que desde a asociación colaboran "con outras asociacións de venezolanos en Galicia para recadar medicamentos e víveres varios co
"Colombia é un narcoestado represor"
As relacións do goberno de Iván Duque co narcotráfico e as guerrillas pon en pé de guerra a nbsp;&a cidadanía, mentres que os colombianos na diáspora denuncian o abandono dos seus dirixentes
Waldir Sinisterra, nacido en Colombia, vive en Lugo desde fai máis dunha década, onde exerce como avogado e experto en mediación na firma WSR Avogados. Sinisterra sinala a crítica situación que Colombia vive na actualidade dada a "falta dunha democracia real". Fai alusión tamén ás últimas noticias que azoutaron á sociedade colombiana, que ve como "a súa Goberno ditatorial pretendeu que a sa e pacífica reclamación de dereitos fundamentais sexa vista como vandalismo ou delincuencia, cando o único que se busca é un mellor sistema sanitario e educativo".
Waldir Sinisterra menciona que agora mesmo Lugo non conta con nbsp;ningunha&asociación de migrantes colombianos, despois de que a anterior asociación cesase a súa actividade por motivos persoais do entón presidente. Con todo, observa unha tendencia positiva entre moitos colombianos que terían "intencións de retomala", o que cataloga como "gran oportunidade para reforzar os vínculos entre todos os colombianos que viven aquí".
A dificultade que reviste a situación de Colombia transcende os motivos principais do paro nacional. En palabras de Sinisterra, a clase política colombiana está moi cuestionada polos seus vínculos "co narcotráfico e as guerrillas paramilitares, que favorecen o carácter represivo do Goberno. Definitivamente, Colombia é un narcoestado".
Sicarios. Nas últimas semanas ocorreu un feito que, segundo Sinisterra, "retrata perfectamente derívaa do noso país". O asasinato de Jouvenel Moise, presidente de Haití, foi perpetrado por mercenarios de orixe colombiana.
"O único que exportamos son sicarios e narcotráfico, e a situación nos apena", lamenta. Os colombianos aínda teñen que lidar cando emigran ao estranxeiro con preguntas sobre o mesmo tema: Pablo Escobar.
"Colombia non é só iso, temos científicos recoñecidos e persoas realmente valiosas que si represéntannos", alega. Waldir sinala que os colombianos que están repartidos pola diáspora simplemente queren "facer honra ao seu pobo e facer patria para mostrar que Colombia non só é narcotráfico e violencia, a pesar de todas as vicisitudes que se nos presenten como estranxeiros".
Venezuela, presente
A Asociación de Venezolanos en Lugo representa o maior expoñente da súa clase na cidade. Intégrase en Fevega (Federación de Venezolanos en Galicia). Esta comunidade experimentou un gran incremento nos últimos anos.
¿Cuba e Colombia?
Desgraciadamente, ningún dos dous países conta cunha asociación, aínda que o país cafetero si tivo representación asociativa no pasado.
