O 40% dos médicos de Primaria poderían estar xubilados en cinco anos

Sanidade confía en que unha gran parte se acolla a prórrogas para atrasar o seu retiro porque se non sería inviable substituílos a todos ► Os de familia son dos facultativos máis difíciles de substituír pero no caso dos pediatras a cobertura é directamente imposible

Sala de espera. J. VÁZQUEZ
photo_camera Sala de espera. J. VÁZQUEZ

Ao redor do 40% dos médicos de Primaria cumpren ou cumprirán 65 anos entre este ano e o 2022 e poderían xubilarse. Os datos difiren segundo a fonte pero son uns 152 facultativos de Familia de toda a provincia, dos 360 con praza, os que terían a posibilidade de retirarse nos próximos cinco anos, un panorama inquietante se se ten en conta que xa están actualmente entre os especialistas máis difíciles de substituír.

A todos, como ao resto de médicos, Sanidade dálles a oportunidade de postergar a súa retiro ata os 70. En realidade, é unha decisión que o médico debe tomar ano a ano e ir solicitando. Na actualidade na sanidade pública galega, tras unha tempada na que se eliminou a posibilidade de prórroga e obrigouse á xubilación aos 65, están a exercer facultativos ata os 68. Catorce médicos de Primaria que prorrogaron en anos anteriores seguen hoxe a pé de consulta.

O Sergas confía en que moitos outros sigan ese mesmo camiño e decidan alargar a súa vida profesional. Entre o 50% e o 60% acaban facéndoo. "Son maioría os que continúan", recoñece Rafael Sánchez, director de Procesos sen Ingreso da área sanitaria. O sistema non podería asumir que o 40% dos seus médicos se xubilase, pero admite que sendo o 20% "aínda que tamén supón un problema, sería posible".

A situación é froito dunha evidencia: que unha gran parte dos médicos de Primaria da provincia empezaron a exercer cando se consolidou o sistema, fóronse creando centros de saúde e estendeuse a cobertura, todos máis ou menos á vez e con idades similares.

En ano e medio o persoal sanitario ao completo, tanto médicos como enfermeiras, chegará á idade de xubilación

CASOS. Se se fixa a vista nalgúns centros de saúde en concreto, atópanse casos moi elocuentes. "Onde traballo,no do Sagrado Corazón, nun ano e medio poderíase xubilar todo o persoal sanitario: pediatra, médicos de Familia e Enfermería", explica Xosé Méndez, membro da xunta directiva da Sociedade Española de Médicos Xerais e de Familia (Semg). Esta organización rebaixa un pouco os cálculos para o próximo lustro –cre que serán un terzo os facultativos de Primaria que cheguen aos 65 nese período– e céntrase nos da década. Calcula que, a dez anos vista, a metade do persoal de médicos de Familia que ten o Sergas en Lugo estaría en condicións de retirarse, aínda que parte deles non o fará.

O Sergas non ofrece ningún incentivo aos médicos de cabeceira que deciden seguir exercendo, como a ningún outro profesional. é este o que ten que mostrar a súa intención de seguir, comunicalo e pasar unha revisión "moi esixente", cre o doutor Méndez, que se pregunta se non podería resultar incluso disuasorio para algúns.

Nun curioso paradoxo, outro elemento que pode facer desistir a algúns médicos de seguir é o mesmo feito que fai que a consellería quere que sigan: que son poucos. A dificultade de atopar persoal para cubrir unha baixa, días libres ou vacacións fai que, a inmensa maioría das veces, o resto de médicos do centro asuma a cota do ausente, coa consecuente sobrecarga. Esta xa adoita darse en centros de Lugo cidade, dalgúns puntos urbanos e da Mariña; é dicir, nas zonas máis poboadas.

A solución ao progresivo envellecemento do persoal de facultativos non é sinxela porque o problema é froito de moitas cousas. Para empezar, dos cálculos pouco axustados á realidade que o Ministerio fai á hora de crear prazas MIR, algo que Sánchez achaca á ausencia dun único rexistro de médicos por especialidades. Existe a intención de polo en marcha, pero polo momento é só iso. Son os colexios de médicos os que teñen eses datos pero tampouco son perfectos. Hai facultativos colexiados como médicos xenerais que, cando reciben a comunicación oficial do seu título de especialista, non o comunican ao colexio. Hainos que se xubilan e tampouco. Non coñecer exactamente cantos especialistas en exercicio tes e de que idades non axuda ao cálculo fino das necesidades futuras. "Este non é un problema desta provincia, nin da comunidade autónoma, dáse en toda España", explica o doutor Sánchez.

O ministerio non ten un único rexistro de especialistas, o que dificulta un cálculo exacto de necesidades futuras

En realidade, o Sergas tivo en persoal ao longo do ano na provincia a moitos máis dos 360 médicos de Familia con praza. O director de Recursos Humanos, Manuel Gómez, explica que é unha cifra que oscila substancialmente en función do mes que se trate. Por exemplo, no verán, aumenta moito polas vacacións dos facultativos e, na Mariña, tamén pola presenza de máis poboación que atender. Os médicos de Familia en exercicio poden chegar a superar os 500. Hai médicos en paro pero a súa dispoñibilidade vai variando.

Atraer a especialistas é unha necesidade, que ás veces logra cumprirse. "En xuño contratamos a un médico de Familia formado noutra comunidade", recorda Sánchez, que tamén pode citar situacións ao revés, cando os médicos formados aquí son finalmente contratados noutro sitio. "Habería que coidar aos residentes para que quedasen. En Lugo sácanse 15 prazas de residentes de Familia ao ano, dos que, como moito, quedan 10. Se cada ano quedan 10, en dez anos teriamos 100 cando necesitamos o dobre", sinala o doutor Méndez.

Se as prazas de Familia están difíciles de cubrir, no caso de Pediatría "é imposible", admite o responsable de Primaria. Os postos dos que se xubilan cóbrense con médicos de Familia que ofrecen cobertura sanitaria aos nenos desa cota. Así ocorreu cos dous que se xubilaron o ano pasado e coa que o fará este ano. "A praza dun pediatra é cen veces máis difícil de cubrir que unha de Familia", recoñece o director de Atención Primaria.

Comentarios