Ao redor do 30% de casos de Enfermidade Pulmonar Obstructiva Crónica diagnostícase cando a enfermidade xa está avanzada. O responsable da consulta de casos complexos ou de difícil manexo, o neumólogo Rafael Golpe, explica que o feito de que siga sendo unha enfermidade aínda moi descoñecida dificulta a detección precoz. Un estudo da Sociedade Galega de Patoloxía Respiratoria (Sogapar) revelou que, mentres o 90% da poboación coñece a diabetes ou o infarto, só un 40% sabe que é a Epoc.
Moitos pacientes achacan durante anos os síntomas a outras enfermidades. "Algúns atribúen a dificultade para respirar á idade. Tamén van readaptando o seu nivel de esforzo e non se dan conta de ata que punto están afectados. Ás veces, logo de iniciar o tratamento, dinche que non sabían que estivesen tan mal porque lles resulta moi evidente a diferenza", explica o doutor Golpe. Un catarro mal curado, a humidade, a gripe... son outras das xustificacións que atopan algúns dos afectados.
O especialista en Pneumoloxía recorda que unha persoa fumadora, que empeza a ter tose persistente ou dificultade para respirar, debe consultar co seu médico de cabeceira a posibilidade de que se trate de Epoc e sinala que toda a función pulmonar que se perda pola enfermidade non se pode recuperar. Os tratamentos deteñen a progresión, pero non a reverten, polo que o diagnóstico precoz é clave.
A función pulmonar que se perde co progreso da enfermidade non se reverte polo que o diagnóstico precoz é clave
A maioría de casos son detectados en Primaria polos médicos de Familia e á consulta do Hula chegan os máis complexos e cun manexo complicado. Aí diagnostícanse oitenta casos novos cada ano.
O doutor Golpe recoñece que a maioría son fumadores que xa abandonaron o tabaco no momento no que se lles detecta a enfermidade, unha circunstancia que lles sorprende a pesar de que adoitan pasar máis dunha década fumando. "O tabaco pasa factura tarde", apunta.
Á marxe do tabaco ou a exposición ao fume de leña, tamén hai unha enfermidade xenética que pode predispoñer a padecer un tipo concreto de Epoc: o enfisema. O déficit de alfa-1 antitripsina, unha proteína protectora de pulmón e fígado, pode causar enfisema en persoas novas, con maior rapidez aínda se foron fumadoras. Tamén está relacionada con casos de cirrosis hepática en nenos. O doutor Golpe explica que se trata dunha enfermidade rara que, no caso de Galicia, non o é tanto. "A teoría é que é máis frecuente en países nórdicos e que, como aquí se supón que houbo invasións viquingas, é algo máis prevalente que noutros sitios", apuntou.
Os pacientes aos que se lles diagnosticou ese déficit —algo que se fai a través dunha análise de sangue— e que resulta ser severo deben recibir un tratamento intravenoso cada dúas ou tres semanas no hospital. No Hula adminístrase agora a doce deles.
Con motivo da celebración este mércores do Día Mundial do Epoc ofreceuse no vestíbulo do hospital a posibilidade de recibir unha espirometría, ademais de información sobre que é a Epoc, cales son os seus síntomas e tratamentos.
Menos lareiras
A prevalencia da Epoc en Lugo é similar á do resto de Galicia, cunha única particularidade: un número máis elevado de persoas afectadas polo fume de leña procedente das lareiras. Eses casos, con todo, están a diminuír, segundo recoñece o doutor Golpe, xa que estas utilízanse menos e as cociñas económicas teñen un menor risco pola súa mellor ventilación.
Moito infradiagnóstico
O 80% dos pacientes con Epoc non o saben e achacan os síntomas a outra cousa.
12%
Un 12% dos maiores de 40 anos ten Epoc. A inmensa maioría é ou foi fumador durante longo tempo. Se o segue sendo cando se lle diagnostica deixar o tabaco é o primeiro paso do seu tratamento.