O seu perfil non encaixaba co do político ao uso. Pasaba por alí, viu unha chea de xente sentada na rúa prestando atención a alguén que falaba por un megáfono e limitouse a escoitar. Pouco despois, este lucense dicía para a prensa: "A min non me convocou ninguén, nin pertenzo a ningunha asociación. Simplemente, estou de acordo con eles en que hai que cambiar o sistema". Era xa un máis.
A Praza Maior de Lugo vestiuse, hai unha década, de indignación. O antigo foro romano recuperaba, dous mil anos despois, un espazo na rúa para a reflexión, a crítica e o debate. Un espazo público para a democracia onde compartían ideas novas e maiores, xente con inclinacións políticas e outros que sempre rehuran delas, persoas comprometidas e outros que, simplemente, pasaban por alí e quedaban, pasmados, ouvindo os argumentos duns e doutros e, seguramente ao final, tomando partido.
As asembleas sucedíanse a diario na Praza Maior seguindo o ronsel do que estaba a suceder na Porta do Sol, en Madrid, e no resto de cidades de España. Un movemento rueiro enfrontábase —con megáfonos, cacerolas, chifres e tendas de campaña— á corrupción política —en Lugo, acababa de saltar o caso Campión—, ao bipartidismo, ao capitalismo feroz dos bancos que provocou tantos desafiuzamentos, á redución de dereitos laborais motivados pola crise económica e a un sistema político e económico que, ata entón, esquecía que a participación social é o sustento da democracia.
O movemento foi collendo forza e os acampados na Praza Maior recibían o apoio doutros lucenses que se achegaban a eles con empanadas, madalenas recentemente feitas ou termos con leite quente. Durmíase na tenda e comíase, por quendas, no fornelo. As asembleas adoitaban convocarse —xa por unhas redes sociais que comezaban a ser moi activas— para as oito da tarde. Era entre maio e xuño pero aínda facía frío polas noites e o chan da Praza Maior era duro para durmir como recordan agora, dez anos despois, algúns dos que pasaron varias noites alí, como Saleta Rey, entón unha moza cun título superior en Música que aínda buscaba emprego e que hoxe se reconverteu en profesora de inglés e propietaria dunha academia tras unha estancia dun ano en Irlanda para abrirse un futuro que non acababa de ver desde Lugo.
Outro dos que facía quendas para quedar a durmir na Praza Maior era Pepe Saavedra. De feito, el foi dos primeiros en apuntarse a este movemento e aínda, dez anos despois, recorda cun contundente "valeu a pena" a ilusión que había entre a sociedade por cambiar o establecido.
NON SÓ JÓVENES. Pancho Torrente apuntouse ao 15-M cunha mirada máis entrada en anos. Non era o único. Nos amplos círculos que se formaban, megáfono en man, había lucenses que observaban, expectantes pero desde a madurez, que era aquilo que se xestaba a pé de rúa. Para unha mente crítica como a súa, aquel movemento era un revulsivo social que si podía chegar a cambiar as cousas. Ao pouco tempo, foi unha das cabezas visibles do colectivo Stop Desafiuzamentos.
Carmen
Saleta Rei: "Un panadeiro tróuxonos empanadas unha noite"
"Estivemos uns dez días acampados e ibámonos turnando. Lembro unha noite que, sobre a unha ou dúas da mañá, un panadeiro nos trouxo varias empanadas que viña de sacar do forno. Facía moito frío pola noite e, ao principio, todos queriamos quedar a durmir nas tendas. Era algo caótico ata que se fixeron horarios e gardas para vixiar as tendas. Había xente que se encargaba dás ceas, que eran non fornelo. Outros traían os termos con leite quente... Foi un momento esperanzador. Había xente que tiña as ideas claras e a enerxía para levar adiante cousas. O 15-M cambiou a perspectiva de como a sociedade ten que involucrarse na política, de poder facer unha axenda política nas conversas do bar, de ser críticos coa política. En cambio, tingamos unha idea máis igualitaria e menos xerarquizada dá política e iso non se quere deixar facer. É complexo cambiar o sistema e iso é algo que non se fai en dez anos".
Pancho Torrente: "Aquelo tinga que cambiar e, ao final, cambiou"
"O 15-M foi un revulsivo social en todas partes e en Lugo tamén. Aquelo tiña que cambiar e cambiou. Desde entón, ou bipartidismo está en crise. Ademais, loitas como a dous desafiuzamentos —na que eu tomei parte co colectivo Stop Desafiuzamentos— ou a dás preferentes bancarias tamén foron importantes. A corrupción non rematou. Quen ten poder ten máis que hai dez anos. Pero sempre é preferible que a sociedade se mobilice e non resígnese".
"Atopei un Lugo con moito movemento"
"Decidín quedar en Lugo cando volvín, tras un tempo fóra, e atopei unha cidade cunha efervescencia considerable e moito movemento de rúa. A min, o 15-M aportoume moito. Permitiume expresar e transmitir pensamentos e aprendín a debater. Queda moito por camiñar, os grandes cambios non chegan de súbito pero hai cousas que mudaron e evolucionaron para ben, aínda que a corrupción a grandes liñas segue a existir".
Pepe Saavedra: "Non fomos perroflautas, senón cidadáns críticos"
Foi un dos períodos máis ilusionantes da miña vida. Parecía que as cousas ían cambiar. Había algo efervescente naquela sociedade, chea de enerxía e indignación. Eu viña dun grupo chamado Estados de Malestar e convoquei a primeira manifestación baixo a lema Democracia real xa, na que tamén fixen eu a cartelería. Algúns medios chamábannos perroflautas para desprestixiarnos pero a resposta doutra parte da sociedade era moi boa. Traíannos almorzos aos acampados da Praza Maior e animábannos a seguir protestando. Nos turnábamos e cada un de nós estaba un par de noites por semana. Creo que mereceu a pena porque foi un foro de esperanza e reflexión colectiva. Non chegou ao momento que quixésemos pero puxo de moda a protesta e terminou co bipartidismo. Non foi cousa de perroflautas senón de cidadáns críticos e a democracia deu un paso adiante".
