Un total de 191 pacientes sometéronse o ano pasado no complexo Xeral-Calde a un procedemento de esterilización. O dobre de mulleres (125) que de homes (66) recorreron ao sistema público para facerse cun sistema contraceptivo definitivo, a maioría das cales optaron pola ligadura de trompas (98).
A práctica totalidade das que recorreron a ese procedemento fixérono asociado a unha cesárea (94), isto é, aproveitouse a intervención para facer a ligadura tubárica, que precisa anestesia xeral e hospitalización.
Con todo, desde o 2009 as pacientes da área lucense contan con outro sistema de contracepción definitiva que non necesita ingreso. O Xeral foi pioneiro en Galicia en contar na súa carteira de servizos co Essure, unha técnica endoscópica ambulatoria, que se fai nun breve espazo de tempo e que permite á paciente retomar a súa vida normal o mesmo día da intervención. O pasado exercicio foron 27 as mulleres que se someteron a el.
Eugenio Paz, xefe de servizo en funcións de Xinecología do Xeral e o primeiro en practicar o Essure, recorda que a introdución dese procedemento veu impulsada polo interese en achar unha fórmula propicia para afrontar a ampla lista de espera de ligaduras que existía e, ao mesmo tempo, asumir unha elevada presión asistencial de mulleres cuxas patoloxías precisaban un ingreso, de forma que a ocupación de camas do servizo era alta. Indica que se reuniu a un grupo amplo de mulleres que agardaban para someterse á intervención para explicarlles en que consistía a nova técnica e abriuse unha nova lista coas que aceptaron cambiar de procedemento, para o que Paz só ve vantaxes.
Sinala que o obxectivo é o mesmo que o da ligadura, a obstrución das trompas para impedir a fecundación do óvulo. A diferenza da ligadura, non necesita incisión e en moitos casos nin sequera anestesia. O xinecólogo introduce pola vaxina e o colo do útero un tubo óptico de grosor mínimo, de forma que lle permite a localización da trompa e a colocación do implante, unha especie de peirao minúsculo que, tres meses logo da intervención, obstruye definitivamente a trompa.
«É preciso que durante tres meses a muller utilice outro tipo de método anticonceptivo. Ese pode ser o único inconveniente con respecto á ligadura, que non ten unha efectividade inmediata. Pasado ese tempo fáiselle unha ecografía para confirmar a obstrución e xa é un método definitivo», di.
O procedemento conta con lista de espera que, segundo destaca Paz, alixeirarase con rapidez unha vez que, co traslado ao novo hospital, o servizo conte con máis consultas. Na actualidade, por problemas de espazo é preciso utilizar un quirófano para a colocación do implante, xa que non son suficientes as consultas para asumir a actividade habitual e as esterilizacións. Previsiblemente, unha das consultas do Lucus Augusti dedicarase a Essures.
O perfil da muller que busca un sistema contraceptivo definitivo é, segundo indica o xinecólogo, o dunha persoa «de 30 a 38 anos e cunha vida reprodutiva satisfeita, con dous ou máis fillos». Paz recoñece que cando unha muller nova sen fillos desexa esterilizarse, aconséllaselle «esperar e recorrer a outro método temporal, que hai moitos moi efectivos e cómodos», ante a posibilidade de que poida cambiar de idea máis adiante.
Vasectomía
Con todo, a idade do home que recorre á anticoncepción definitiva é máis baixa. O urólogo do Xeral José Picallo sinala que, segundo a súa experiencia, oscila entre os 25 e 35 anos. Tamén se trata dunha persoa con fillos, aínda que en caso de non telos o servizo adoita pedir que acuda a unha consulta de Psicoloxía para corroborar a firmeza da súa decisión.
«En xeral, debe ser unha decisión que tome unha parella. Para os estudos de fertilidade sempre acode a parella e, xa que logo, parece razoable que para abordar unha esterilización tamén o faga e que ambos estean de acordo», indica o urólogo.
O proceso precisa de anestesia local, pero é rápido e sinxelo, segundo Picallo. Nuns 30 minutos finalizou e, tras un breve período de observación, envíase ao paciente a casa. Do mesmo xeito que o Essure, non se trata dun método de eficacia inmediata. «Aos tres meses ou trinta exaculacións, o que chegue antes, fáiselle ao paciente un espermiograma para comprobar que xa non hai presenza de espermatozoides e, xa que logo, pode considerarse un método definitivo. Tamén así se comproba que non se produciu unha recanalización espontánea, que, en realidade, é unha posibilidade moi remota. Nós non tivemos ningún caso no que ocorra», apunta o doutor Picallo.
Contracepción: ¿Quen debe facelo?
A tenor das cifras, cando se trata dun método de contracepción definitivo é a muller a que toma a decisión, aínda que o feito de que a gran maioría fágao asociado a unha cesárea, xa sexa urxente ou programada, pode ser a causa desa maioría feminina nas esterilizacións.
Por comparación, gana en comodidade para o paciente a vasectomía fronte á ligadura tubárica, aínda que o Essure, ao ser unha técnica que se realiza en consulta, resulta finalmente a máis sinxela.
