A verbena está de volta en Galicia, aínda que con menos orquestras e menos datas do habitual. Son as secuelas de dous anos de pandemia sobre un sector especialmente castigado polo covid. Aproximadamente medio centenar de orquestras e grupos non estará este verán na estrada, entre un 15% e un 20% dos algo máis de 200 que hai en cartel, sen contar dúos, tríos nin charangas.
Tamén hai menos festas porque ata o mes de marzo había restricións sanitarias e moita incerteza sobre o futuro. Con todo, a pandemia tamén tivo un efecto positivo: consolidou a verbena como o modelo de lecer favorito para este verán.
Aire libre, espazo suficiente e amplitude de horarios son algúns dos ingredientes que converten as festas tradicionais nun auténtico imán para a xente, "especialmente para a mocidade", resalta Víctor Antón, da axencia Gaias Eventos.
Él está a ser testemuña este verán, noite tras noite, desas citas multitudinarias que, ademais, "destacan pola bo ambiente e a súa baixa conflitividade" a pesar da masificación.
Pero a verdadeira causa do boom verbenero galego, ademais destes anos de ganas contidas, hai que buscala encima do escenario —a palabra palco xa queda pequena—, no nivel e profesionalización das orquestras de Galicia. Son un espectáculo itinerante cada vez máis demandado. Se eran habituais as súas saídas a Asturias, Castela e León ou Madrid, agora tamén teñen datas en Levante "e incluso este ano teño demandas de Xaén". "Están chamando de lugares de onde nunca antes ou fixeran".
Dio Flor Gasalla, da axencia lucense Musicalia. ela constata o mesmo que Víctor Antón: "Hai máis xente nas festas e máis demanda do que esperabamos", polo que será un bo verán para o sector
Todo co matiz de que hai menos oferta de orquestras e festas. "A pandemia deixou grupos polo camiño: uns definitivamente porque non aguantaron e outros porque non se atreveron a saír, xa que desde marzo houbo pouco tempo para as comisións, pero tamén para que as orquestras preparasen repertorios ou infraestruturas, que nas formacións galegas son de moito nivel".
Esa realidade converte en grandes beneficiarios do verán aos dúos e os tríos. "Traballan como nunca", admite Gasalla. "Por semana, fins de semana...". é lóxico, porque moitas comisións optaron por recuperar a festa pero sen arriscar aínda, porque o covid segue aí. E nada mellor que un pequeno dúo ou trío para facelo económico. "Este é, en sentido, un verán de transición", apunta Víctor Antón
¿E as orquestras grandes? Pois tamén traballan. As top como Os Satélites, Panorama, París de Noia, O Combo Dominicano, Marbella, Olympus, Fania, Cinema... están a lume de biqueira. O 2 de xullo —coincide o San—Pedro , 16 de nbsp;xullo& —Carmen—, 6 de agosto —festas en media Galicia— ou 15 de agosto —Asunción— xa non hai moito catálogo onde elixir. E o resto do verán as formacións galegas teñen bastantes datas.
Cousa distinta é a que prezos. Desde a axencia Go Music, que leva a Panorama e ao Combo, prefiren non dar cifras, porque é "algo moi aleatorio". "Cambia moito dun día a outro, dun lugar a outro, dun espectáculo a outro...". Así é imposible facer unha media, aínda que hoxe pódese contratar música desde 1.000 ou 1.500 euros ata pagar máis de 20.000 por algunha das top.
"Vos prezos subiron porque subiu todo", explican. "Panorama ou París, que desprazan catro tráileres e un autobús, ao prezo actual do gasóleo, teñen que repercutilo na tarifa", igual que ocorre coas dietas das súas 40 nóminas. Por iso "intentamos concentrar as actuacións en Galicia".
O 70% da xente
A USC cifrou en 2.387 os festexos con verbena e 5.743 actuacións. O 70% dos galegos vai polo menos unha vez ao ano de festa.
50.000
Familias viven da verbena galega, que xera 5.000 empregos directos só coas orquestras.