O secretario xeral do PSdeG, Gonzalo Caballero, recordou este mércores o 90 aniversario da proclamación da II República e celebrou os "valores republicanos", nunha xornada na que a portavoz nacional do BNG, Ana Pontón, citou a Alfonso R. Castelao "e a todos os que loitaron" para conseguir "o Estatuto de 1936".
Ambos se pronunciaron deste xeito no Parlamento galego ao comezo das súas intervencións na sesión de control ao presidente galego, Alberto Núñez Feijóo, que non fixo a máis mínima mención a ningunha destas alusións durante o pleno. Si reaccionaron con sorrisos algúns deputados do PPdeG durante a intervención de Gonzalo Caballero mentres era aplaudido polo seu grupo, o PSdeG; aínda que a maioría dos populares asistiron con indiferenza ao parlamento do socialista, moi similar ao que unha hora antes pronunciara Pedro Sánchez no Congreso na sesión de control nas Cortes.
Caballero, do mesmo xeito que Sánchez, destacou que a II República quixo ser un réxime transformador, "de democracia, liberdade e igualdade" e incidiu no traballo dos galegos que colaboraron cunha forma de Estado que "abriu a vía para o autogoberno galego", en alusión ao estatuto de 1936 aprobado en Galicia.
Este texto, impulsado entre outros por Castelao, entón deputado do Partido Galeguista, non chegou a ser ratificado nas Cortes debido ao pronunciamiento militar encabezado por Francisco Franco que, tras tres anos de Guerra Civil, provocou o derrocamento da II República e iniciou case corenta anos de ditadura.
Con estes antecedentes, tras debates intensos e intentos de rebaixar o teito competencial de Galicia, o que provocou manifestacións multitudinarias, en abril de 1981 entrou en vigor o actual Estatuto de Autonomía.
O líder do PSdeG mostrou "todo o seu respecto" ao marco constitucional e estatutario actual e pediu aos deputados do PPdeG, "aos que lle causa graza falar da II República", que "por respecto a alcaldes como (Emilio) Martínez Garrido (Vigo) ou Ángel Casal (Santiago) —fusilados tras o levantamento de Franco en 1936— se unan ao aplauso e ao respecto" polo réxime republicano.
"Neste 14 de abril quero ter un recordo para Castelao e para todos os que loitaron para que tivésemos o Estatuto do 36", comezou Ana Pontón (BNG) a súa intervención. Tras este recoñecemento, mostrou a súa sorpresa polas palabras de Pedro Sánchez no Congreso e fixo "unha reflexión", xa que "non se entende" que o presidente do Goberno defenda os valores republicanos "no mesmo Congreso onde veta a investigación do (rei) emérito e a monarquía".
Ningunha destas intervencións foi replicada por Núñez Feijóo durante a sesión de control.
No Congreso, o líder do PP, Pablo Casado, si que reprochou a Pedro Sánchez que comece a súa intervención eloxiando a República, un aniversario que non recordan —dixo— por ser datas que "dividiron aos españois". "Non celebramos datas que dividiron aos españois, celebramos o Estado de dereito e a Constitución", subliñou Casado na súa intervención no pleno ao sinalar que é unha onomástica que nin sequera o líder histórico do Partido Comunista, Santiago Carrillo, consideraba que se debía de rememorar.
LARA MÉNDEZ. A alcaldesa de Lugo, Lara Méndez, reivindicou pola súa banda a alma "republicana" do seu partido, o PSOE, e que, ao seu xuízo, é compatible con ser "constitucionalistas" e "respectuosos co sistema en vigor". Así se pronunciou nos actos organizados con motivo do 90 aniversario da proclamación da II República celebrado na Praza da Liberdade da Cidade das Murallas. Alí, Méndez defendeu a vixencia da alma "republica que segue tendo o Partido Socialista". "Outra cousa é que sexamos constitucionalistas e respectuosos co sistema en vigor", apostilou.
"Eu creo que é preciso abrir un debate profundo, reflexivo, un debate que vaia encamiñado a unha república, porque a república vai na procura do que desde o PSOE defendemos que é a defensa de igualdade de oportunidades, a defensa da igualdade de xénero e a defensa da xustiza social", sinalou a rexedora.
Méndez recordou que o acto deste mércores celébrase cada 14 de abril de forma ininterrompida salvo polo parón do ano pasado debido ao primeiro estado de alarma declarado tras o comezo da pandemia. "Todos os anos desde o Concello facemos un recordo e homenaxe a aqueles homes e mulleres que loitaron por esa segunda República, e que loitaron a favor dos dereitos sociais, da igualdade, e da igualdade de xénero na persoa de Clara Campoamor para que a muller puidese ter dereito a voto", subliñou finalmente a alcaldesa, que xunto ao concelleiro Álvaro Santos colocou un ramo de caraveis coas cores da bandeira republicana: vermello, amarelo e morado.
