O Constitucional (TC) evitou pronunciarse sobre o dereito ao voto das persoas con discapacidade intelectual ao non admitir a trámite un recurso que o fiscal presentou en xuño para que estudase o caso dunha galega, incapacitada, a quen o Supremo negara a posibilidade de acudir ás citas coas urnas. A Fiscalía pediu ao alto tribunal que ditase doutrina a partir do caso desta muller, cuxos pais solicitaron ante os tribunais que se lle recoñecese o sufraxio activo, pero a quen o Supremo negou a súa aspiración. No seu recurso, o ministerio público cuantificou en cen mil as persoas afectadas.
Os proxenitores solicitaron a un xulgado de Santiago de Compostela, en 2014, que se incapacitara á súa filla pero se lle recoñecese a capacidade para o exercicio do voto. Con todo, o maxistrado declarouna incapaz en grao parcial para gobernarse por si mesma e privouna dese dereito.
No seu recurso contra a decisión do Supremo de confirmar o dito por ese xulgado, o fiscal aludía á Constitución e á Convención Internacional para as Persoas con Discapacidade, subscrita en Nova York en 2006, e pedía ao TC que, ao admitir a trámite o asunto, o aproveitase para resolver se os incapacitados teñen ou non dereito ao voto. Pero o TC non quixo entrar no tema. Preferiu lavarse as mans e, nunha resolución emitida co voto particular contrario da vicepresidenta Adela Asúa, sinalou que nas resolucións dos tribunais que non admitiron o recurso dos pais non hai arbitrariedade algunha.
O fiscal cuantifica en cen mil as persoas que non puideron participar nas eleccións do 26 de xuño por razón da súa discapacidade
A valoración do caso que fan as sentenzas recorridas, di o TC nunha resolución á que tivo acceso Efe, "non só non evidencia arbitrariedade, irracionalidade, ou erro patente no discurso, senón que cumpre co canon de motivación reforzada exixible", todo o cal constitúe "unha decisión que non pode cualificarse de irrazonable". No seu voto particular, Adela Asúa sinala que "a demanda de amparo expón unha cuestión de singular relevancia constitucional, xa que non existe doutrina deste tribunal en relación co exercicio do dereito fundamental ao voto, recoñecido no artigo 23 da Constitución, cando se trata de persoas con discapacidade intelectual". E engade que coa inadmisión do recurso o TC evita cumprir "coa función que lle incumbe en relación cos dereitos fundamentais, establecendo unha precisa doutrina" nesta materia que "vaia máis aló do caso concreto, por afectar a un importante colectivo en situación de especial vulnerabilidade".
A vicepresidenta recorda que o recurso do fiscal cuantifica este colectivo en cen mil persoas quen, "segundo a Xunta Electoral Central, non puideron participar nas pasadas eleccións do 26 de xuño do ano en curso por razón da súa discapacidade". "Ao meu xuízo, as anteriores circunstancias supoñen unha xustificación suficiente para que o recurso de amparo fose admitido a trámite, sen máis consideracións en canto á verosimilitude da lesión", engade.
E para terminar a súa argumentación, Asúa sinala que as probas que os tribunais admitiron como válidas non protexen debidamente o dereito ao voto. Para demostralo, pregúntase: "Que pasaría se se sometese a todo o corpo electoral a ese exame de coñecementos sobre o noso sistema político e electoral? Probablemente, baixo ese mesma rapadoira, serían moitas as persoas con dereito a voto e non discapacitadas que non poderían votar".
Os colectivos de discapacitados confían en que coa reforma anunciada polo Goberno da lei electoral se eliminen as discriminacións
REACCIÓNS. As organizacións da discapacidade lamentaron que o Tribunal Constitucional "ignore os dereitos" deste colectivo ao non pronunciarse sobre os límites ao voto electoral. Neste contexto, confiaron en que coa reforma anunciada polo Goberno da lei electoral se eliminen as discriminacións.
A ministra de Sanidade e Servizos Sociais comprometeuse a promover unha reforma da Lei Orgánica de Réxime Electoral Xeral (Loreg) "para que a regra xeral sexa recoñecer o dereito de voto ás persoas con discapacidade, regulando aquelas excepcións a este dereito nos supostos de plena inconsciencia ou absoluta falta de coñecemento da persoa".
En España hai case 100.000 cidadáns privados do dereito de sufraxio debido a que teñen algún tipo de discapacidade intelectual, enfermidade mental ou deterioración cognitiva polo que se lles ha incapacitado xudicialmente, o que leva consigo a imposibilidade de votar e ser elixidos en sufraxios.
Críticas: "O TC mantén un enfoque antediluviano na consideración das persoas con discapacidade, como seres débiles, fráxiles e influenciables"
O Comité Español de Representantes de Persoas con Discapacidade (CERMI) e Down España ofreceron á familia que acudiu ao TC "toda a asistencia e o acompañamento xurídicos para recorrer ao Tribunal Europeo de Dereitos Humanos", segundo explicaron estas organizacións. O presidente do CERMI, Luis Cayo Pérez Bueno, lamentou que o TC "ignore unha vez máis os dereitos humanos das persoas con discapacidade".
"A experiencia do sector social da discapacidade con este Tribunal é de permanente frustración e decepción, pois non asumiu nin coñece nin practica a dimensión de dereitos humanos coa que ha de abordarse a realidade das persoas con discapacidade". Nesta cuestión do dereito de voto, "o TC mantén un enfoque antediluviano na consideración das persoas con discapacidade, como seres débiles, fráxiles e influenciables, sometidos a instancias alleas a si mesmas, que non poden exercer os seus dereitos como calquera outro membro da comunidade, e sanciona a súa privación", indicou Pérez Bueno.
Segundo Inés de Araoz, asesora xurídica da Confederación española de organizacións en favor das persoas con discapacidade intelectual ou do desenvolvemento, integrada en Plena Inclusión, "a xurisprudencia do Comité sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade da Onu sostén que calquera imposibilidade de voto baseada na existencia dunha discapacidade, suporía unha clara discriminación". "As excepcións a este dereito haberán de facerse de forma neutral coa discapacidade, é dicir, que non se baseen nunha situación deste tipo", asegura a xurista.
