O autor confeso da subtracción do valioso Códice Calixtino, o electricista Manuel Fernández Castiñeiras, enfrontarase o próximo xaneiro ao xuízo polo roubo desta xoia literaria da Catedral de Santiago, e na vista romperá o silencio que mantivo desde que se culpou do feito.
Este sesaxenario, que durante máis de dúas décadas prestou os seus servizos para o templo en calidade de autónomo, non sentará no banco por unha soa causa, senón por dúas, e a primeira das vistas está fixada para a xornada do 15 de xaneiro de 2015, un día no que haberá de responder da rara acusación de terse apropiado de correspondencia particular dos seus veciños de edificio. Nos rexistros practicados nas propiedades deste home de carácter introvertido localizáronse numerosas bolsas con cartas, comunicacións nalgún caso cunha antigüidade superior a un ano.
Propietarios e inquilinos de vivendas lindeiras á súa, situada en Milladoiro (A Coruña), un núcleo poboacional próximo a Compostela, contaron, ao producirse este achado, que Fernández Castiñeiras tiña "a obsesión de ir collendo cousas", aínda que nunca chegaron a sospeitar que a súa obstinación chegase a envíos postais.
No seu piso, Fernández Castiñeiras tiña unha altísima suma de diñeiro -2,3 millóns de euros-, bandexas de prata e ouro da basílica galega, outros obxectos relixiosos de gran valor, unha extensa relación de divisas, tamén correos dos cóengos, e todo iso xunto a epístolas dalgúns residentes no seu inmoble.
O xuíz instrutor da causa aberta polo roubo do Códice, o maxistrado da Merca (Ourense) José Antonio Vázquez Taín, detivo a Fernández Castiñeiras o 3 de xullo de 2012 e o apreciado libro apareceu ao día seguinte, o 4, xusto un ano logo da súa falta. O xuízo pola substracción desta xoia literaria do medievo comezará o 19 do mes próximo e prolongarase máis de dúas semanas.
O xuíz Vázquez Taín, o secretario xudicial e os axentes non soamente sorprendéronse pola estancia na que estaba resgardado o manuscrito -nun garaxe de Castiñeiras e envolvido entre xornais- senón polo habitáculo no que Manolo, como se lle coñece no seu círculo íntimo, gardaba as súas cousas, un espazo vetado á súa muller, a costureira Remedios Nieto Mayo, e ao fillo de ambos, Jesús.
De feito, este galego colocaba escarvadentes ou papeis na porta desta alcoba para comprobar se algún dos seus parentes incumpría a orde. Estas marcas coñécense na linguaxe policial polo nome de "testemuñas" e a súa función, neste caso, era observar se se contravira un mandato expreso.
Desde o minuto un houbo un seguimento dos pasos de Manolo. As forzas e corpos de seguridade coñecían ao milímetro todas as súas rutinas, a que hora ía a misa, que cafeterías frecuentaba, os lugares que elixía para os seus paseos... Foron varias as charlas con el previas ao seu arresto, e nalgunha díxoselle "Manolo, dánolo". Él unicamente baixaba a cabeza, ata que un día lle comentaron que a ver se o que llo levou ía queimalo ou algo, e el replicou: "Non, non está queimado".
Que llo levou por amolar é a tese, porque el quería obrigar ao cabildo, dunha forma ou outra, a que se lle pagase a cantidade de diñeiro que el dicía que se lle debía, unha historia na que o outrora deán e cóengo arquiveiro, José María Díaz, hoxe diagnosticado de parkinson aínda que esta patoloxía non impedirá que declare no xuízo, é unha peza fundamental.
Díaz, antes de ostentar o cargo de deán, mantiña unha moi boa relación con Manuel Fernández Castiñeiras, e incluso o apoiou cando o electricista decidiu pleitear para que se lle abonasen os 40.000 euros que el dicía que se lle debían, observan os investigadores.
Todo cambiou, matizan, cando Díaz foi nomeado deán catedralicio. "Loxicamente, mirou polo que tiña que mirar. Entón Castiñeiras quixo prexudicalo a el como deán, e á Catedral, e fixo iso, levar o Códice, sabendo a veneración que todos alí sentían por el. O deán era un pouco olvidadizo, ás veces esquecíaselle ata pechar as portas do seu despacho".
José María Díaz está convencido de que Manuel Fernández Castiñeiras ten dobre personalidade, e así llo contou a Efe unha vez o Códice volveu ao lugar do que nunca debeu saír: "Posúe como dúas teclas, unha a do home devoto, o que reza, porque el rezaba sempre; e logo a outra, a obsesiva, de posuír e acaparar cousas".
Díaz, que deixou de ser arquiveiro e deán e foi relevado por Segundo Pérez, asegurou entón que esta condición de Castiñeiras podía supor unha circunstancia atenuante no xuízo.
Tamén contou que el, como deán, sufriu moito con todo "este calvario", "pero ao final todo está en mans de Deus, o Códice volveu, e dos sufrimentos pasados e presentes non me gusta falar. Todos nós temos motivos íntimos para as pesadumes e as alegrías".
O ladrón confeso do Códice Calixtino, que estivo interno no penal de Teixeiro (A Coruña) desde xullo de 2012 ata xaneiro de 2013, reclusión da que saíu coa obriga dunha comparecencia semanal ante o xulgado, enfróntase a un total de quince anos de cárcere acusado de dous delitos de roubo con forza, un deles continuado; un delito contra a intimidade e outro de branqueo de capitais.
Para a súa muller, Remedios Nieto, e o seu fillo, Jesús Fernández Nieto, o Ministerio Fiscal limita a súa petición de pena a un ano e medio de prisión para cada un deles por branqueo de capitais e prevé unha alternativa de seis meses por senllos delitos de receptación.
