Un 5 de xullo de 2011, hai unha década, o medievalista da Catedral de Santiago botou en falta o Códice Calixtino. Roubárao un electricista, que faleceu. Este luns, en pleno Xacobeo, turistas e peregrinos interésanse por saber onde está custodiada esa xoia literaria.
"Si. Fun eu quen roubou o libro. Leveimo o 4 de xullo do ano pasado, sobre as doce da mañá". Esta foi a confesión, doce meses despois do roubo, de Manuel Fernández Castiñeiras, Manoliño do Rego, como se lle coñecía en Ortoño, un núcleo de Ames (A Coruña) no que naceron os seus pais.
O libro, do século XII, con ata cinco partes e cuxa autoría se atribúe ao papa Calixto, apareceu en Milladoiro, nun garaxe deste operario, envolvido en xornais. O único móbil da subtracción foi a vinganza contra os responsables eclesiásticos por telo despedido tras 25 anos e non querer abonarlle 40.000 euros como indemnización.
Manolo empezou a traballar para o templo nos oitenta. A súa nai, leiteira, pedira o favor ao entón administrador, Juan Martínez Betral. E alí quedou, ata 2005, cando o cabildo decidiu substituílo por unha empresa. O motivo alegado: as facturas por obras non realizadas ou cun orzamento que non se axustaba. Aquilo foi un xerro de auga fría para este home regordete e parco en palabras, que non deixou de ir a misa nin de visitar a seo. E, a subtracción do manuscrito, supuxo un mazazo para o entón deán, José María Díaz Fernández, que, ao decatarse da falta, tivo que ser atendido de urxencia.
Antonio Tenorio, o inspector xefe da brigada de Patrimonio Histórico da Policía Nacional, tivo cafés e conversacións con Manolo, o tempo que el lle permitía, pois o despachaba pronto. Había sospeitas e quería gañarllo.
Xunto ao Códice Calixtino fosen achados case dous millóns de euros
Un día o autor dos feitos cometeu un fallo. "¿Non o queimaron, verdade, Manolo?", preguntou Tenorio, mostrando un abafo impostado. "¡Non o queimei!, ¡queimaron!", respondeu o operario. Tenorio, tan curtido el, fixo como que non se deu conta. Catro meses despois foi o arresto.
Xunto co tesouro do medievo, en casa de Manolo atopouse diñeiro, moito, demasiado, case dous millóns de euros, e vivendas caras pagadas en metálico.
Serafín Castro, xefe da Unidade de Delincuencia Especializada e Violenta (UDEV), aclarou que xamais houbo organización algunha detrás, que Fernández Castiñeiras nunca intentou contactos para desfacerse da obra a cambio dunha boa suma, pois o seu valor é algo incalculable.
Manolo sufriu un ictus moito antes de entrar en prisión e outro derrame cerebral no centro penal da Lama, en Pontevedra, polo que tivo que ingresar no hospital Álvaro Cunqueiro, de Vigo. En 2019 o recluso, cunha enfermidade incurable, quedou en liberdade. Non sobreviviu moito máis.
Manuel Fernández Castiñeiras foi posto en liberdade en 2019
Logo da súa detención, Fernández Castiñeiras ingresou no penal coruñés de Teixeiro. A Audiencia Provincial decretou a súa posta en liberdade provisional en xaneiro de 2013, á espera dun xuízo que se celebrou dous anos despois.
Foi condenado a dez anos de prisión, -entrou na Lama-, e a unha multa de 268.425,11 polos delitos de furto, roubo continuado e branqueo de capitais. No entanto, no mesmo 2015 o Tribunal Supremo rebaixou a súa pena. Ao final quedou en oito anos e dous meses ao decatarse dun erro material no fallo, concretamente no castigo polo delito continuado de roubo, no que se excederon.
No tren turístico que percorre a capital galega o guía dá este verán de 2021 moitas explicacións, pero a que máis seduce aos que pisan chan galego e se soben é: "Hai dez anos aquí roubaron un Códice famosísimo. Seguro que escoitarían falar del". é aí cando empeza o torrente de preguntas.
O mesmo intentan, algúns, no Obradoiro, no considerado como segundo santuario da cristiandade, portas dentro, aínda que con menos éxito. Aí fálaselles máis do contido da primeira guía de viaxes do Camiño de Santiago e menos, ou nada, doutras vicisitudes.
