O Tribunal Supremo pronunciouse por primeira vez sobre a prisión permanente revisable nunha crítica sentenza na que detecta un grave erro técnico na forma na que foi aplicada e que sementa dúbidas tanto sobre as condenas ata agora impostas como sobre as futuras.
Catro anos logo da implantación da prisión permanente polo Goberno de Mariano Rajoy, o debate saltou do terreo político ao xurídico da man de strong <>unha sentenza que revogou unha condena de prisión permanente, a dun home que matou a golpes ao avó do seu exnovia en Tenerife.
Na súa resolución, da que foi relatora o maxistrado Andrés Palomo, o Supremo cuestiona a aplicación dunha medida –á que se refire como "pena de prisión perpetua", "resucitada do pasado" "polo lexislador de 2015"– que, non só "compromete a perpetuidad a liberdade do condenado, senón tamén a súa propia dignidade".
A razón pola que a pena foi agora revogada é porque a Audiencia de Tenerife apreciou as mesmas circunstancias de enfermidade e discapacidade, é dicir, a especial indefensión da vítima, para esgrimir dous agravantes diferentes: o de aleivosía e o hiperagravante de especial desvalimiento, que fundamenta a aplicación da prisión permanente revisable.
Á marxe do caso de Tenerife, a prisión permanente aplicouse en catro procedementos máis
Dito doutro xeito, o Supremo entende nesta sentenza que non se poden aplicar dous agravantes sobre unha mesma circunstancia (a vulnerabilidade).
Unha situación da que xa advertiu o Consello Xeral do Poder Xudicial e que pon encima da mesa unha problemática que, segundo apuntan a Efe algunhas fontes do Supremo, non sería estraño que se volvese a dar.
Principalmente no caso de persoas especialmente desvalidas, por exemplo discapacitados que sexan agredidos con aleivosía, onde as fontes detectan "problemas de incompatibilidade importantes" para poder aplicar a prisión permanente.
Ata agora e á marxe deste caso de Tenerife, a prisión permanente aplicouse en catro procedementos máis, todos eles relacionados con asasinatos a menores. Son David Oubel, o parricida de Moraña, por asasinar ás súas dúas fillas –que ao non recorrer a súa condena non poderá ser revogada–; un home que tirou pola fiestra a un bebé de 17 meses en Vitoria; outro que matou en Oza-Cesuras ao seu fillo de 11 anos, e o cuarto é Patrick Nogueira por asasinar aos seus tíos e os seus curmáns en Pioz (Guadalaxara).
No entanto, as fontes recordan que o Supremo aínda non abordou nunca un caso de prisión permanente con menores, que foi a principal xustificación para crear esta figura penal, e estiman moi aventurado extrapolar as consecuencias da recente sentenza co resto de condenas a prisión permanente.
Chegado o momento o máis seguro é, segundo as fontes, que o próximo recurso leve a pleno ao tratarse dun asunto cunha "especial sensibilidade social" e aínda que aínda o Supremo non ten ningún recurso sobre a mesa, non tardarán xa en chegar.
Pero, en opinión do catedrático de Dereito Penal Jacobo Dopico "se esta sentenza consolídase como liña interpretativa, pódese repetir o problema en máis casos" dado que a prisión permanente vese abocada" a este erro, a condición de que o crime cométase con aleivosía cara a unha persoa especialmente vulnerable.
Chegado o momento o máis seguro é, segundo as fontes, que o próximo recurso leve a pleno ao tratarse dun asunto cunha 'especial sensibilidade social'
Pero a interpretación do Supremo non é a única. O profesor da Universidade de Comiñas ICADE Javier Gómez Lanz recoñece a importancia da sentenza pero detecta un punto "moi discutible" nela pois se trata dun crime que se cometeu, á parte de con aleivosía, con ensañamiento.
Aínda que non se poida aplicar ao caso a aleivosía e a especial vulnerabilidade, o "meollo da sentenza estaba en decidir" se optar pola combinación aleivosía e ensañamiento –como fixo o Supremo– ou por ensañamiento e especial vulnerabilidade, que si levaría prisión permanente, unha opción que descartou o alto tribunal.
Tamén discrepa coa sentenza o catedrático Luis Rodríguez, que non ve contradición algunha neste caso, no que existe "un plus de inxustiza (a discapacidade) que debe terse en conta". E recorda ademais que esta é unha sentenza illada que aínda non senta doutrina e que as Audiencias poderían seguir o seu criterio ou non.
O certo é que a primeira sentenza que dita o Supremo sobre un caso tan controvertido non deixou en moi bo lugar á prisión permanente, á que a resolución se refire como "unha pena única" que deixa ao xuíz sen capacidade de decisión e que "non evita a posibilidade de que integre prisión por vida".
Un polémico castigo sobre o que se abre o debate cada vez que un execrable asasinato castiga ao país e que segue en mans do Tribunal Constitucional que, de declaralo inconstitucional, abocaría á anulación de todas as condenas.
