¿Que ocorrerá tras os indultos?

¿Quen pode recorrer a medida de graza? A concesión dos indultos abre novos interrogantes
Acusados en el juicio del 'procés'. EMILIO NARANJO (EFE)
photo_camera Acusados no xuízo do procés. EMILIO NARANJO (EFE)

 A concesión dos indultos aos condenados do procés non pechará este capítulo, senón que abrirá novos interrogantes sobre a súa execución e, especialmente, o percorrido dos máis que previsibles recursos que deberá analizar o Tribunal Supremo, que terá a última palabra neste asunto.

O Goberno estudará este martes os expedientes de indulto dos nove condenados a penas de cárcere polo procés, acordos que previsiblemente se publicarán no BOE ao día seguinte, co que se iniciará un trámite que ten as seguintes claves: 

¿QUEN EXECUTA O INDULTO?

A lei de 1870 sinala que "a aplicación da graza haberá de encomendarse indispensablemente ao tribunal sentenciador", é dicir, corresponde aos maxistrados que se opuxeron á súa concesión no informe que solicitou o Goberno.

Tras a publicación no BOE, o Supremo botará contas para facer unha nova liquidación de condena. En función do alcance dos indultos, o tribunal incluso poderá dar por extinguidas as penas de prisión. Farao nun auto no que -de ser así- ordenará a inmediata posta en liberdade dos beneficiados. Todo esta semana.

¿PÓDESE RECORRER O INDULTO?

Si. Ao tratarse dun acordo do Consello de Ministros, o órgano ao que corresponde o control xurisdiccional é a Sala do Contencioso-Administrativo do Supremo. En concreto, a Sección Quinta que é a que resolve os asuntos derivados do Ministerio de Xustiza.

No entanto, e dada a transcendencia do asunto, é probable que os recursos acaben elevándose ao Pleno da Sala composto por unha trintena de maxistrados.

¿QUEN PODE RECORRER O INDULTO?

PP, Vox e Ciudadanos xa anunciaron que recorrerán pero a doutrina do Supremo esixe que o recorrente xustifique un interese lexítimo e directo, que sexa prexudicado persoal e directamente polo delito cometido, non bastando que pretenda recorrer actuando como mero defensor da legalidade. 

Normalmente os recorrentes adoitan ser persoas moi relacionadas co indultado por afectarlles directamente a medida de graza (no caso do kamikaze de 2013, os familiares da vítima), polo que o seu interese está máis que xustificado. Con todo, fontes consultadas por Efe dubidan de que un partido político demostre semellante nivel de vinculación amparándose en defender os intereses dos cidadáns españois dun xeito tan xenérico.

En canto á Fiscalía, non queda clara a súa legitimación para recorrer un acordo do Consello de Ministros e, a modo de exemplo, non recordan no Supremo que o fixo no pasado, máis aínda cando erixirse en garante da legalidade -o seu papel- non serve aquí, ao tratarse dunha medida de graza.

¿QUÉ TEMPOS MANÉXANSE NO PROCEDEMENTO?

En canto á tramitación do recurso, unha vez publicado o real decreto no BOE disponse de dous meses de prazo para presentalo. Xa interposto, a Sala iniciará un proceso similar ao de calquera recurso contencioso administrativo, isto é, ver se cumpre cos aspectos formais e, se non é así, dar un prazo para emendalo.

Tras iso, deberá dar traslado á parte demandada para que faga un escrito de contestación no que, neste caso (a Avogacía do Estado) podería alegar falta de lexitimación do recorrente.

Iso si, non existe un prazo fixado pola lei para resolver a cuestión xa que a duración do proceso depende de moitos factores, cautelares, alegacións, proba, etc, aínda que fontes consultadas por Efe estiman que podería alargarse varios meses.

¿QUÉ MARXE DE ACTUACIÓN TEN O SUPREMO?

A capacidade de revisión do alto tribunal está limitada a analizar que se cumpran os requisitos formais, por exemplo, se faltan informes, nese caso anúlase por defecto de forma a decisión do Consello de Ministros. E tamén controla que "o indulto non sexa arbitrario, é dicir, absurdo, ilóxico ou caprichoso", o que obriga a que o acordo do Consello de Ministros sobre o indulto teña que estar suficientemente motivado, especialmente se se acordaron os indultos en contra da Fiscalía e do tribunal sentenciador, como é o caso.

¿PóDESE SUSPENDER O INDULTO MENTRES SE TRAMITAN Os RECURSOS?

Si, pero para iso o recurso debe incluír a adopción de medidas cautelares ou cautelarísimas como a suspensión do acordo do Consello de Ministros sempre que o Supremo estuda o fondo.

No caso de que non se pidan estas medidas, os recursos por si mesmos non paralizan a execución da medida de graza.

¿HAI ANTECEDENTES DE QUE SE REVOGOU UN INDULTO?

Si, pero escasísimos. O caso que o cambiou todo foi o do kamikaze condenado a 13 anos de prisión por causar a morte dun mozo en 2003. O Supremo anulouno e variou a súa doutrina na materia ao sinalar que non só se podían controlar os requisitos formais, senón tamén que a decisión non fose arbitraria.

Ese mesmo ano anulou o do ex conselleiro delegado do Banco Santander Alfredo Sáenz ao entender que o Executivo se había extralimitado ao anular tamén os antecedentes penais.

O precedente máis próximo é o de María Salmerón, unha muller que se separou e que foi condenada varias veces por non permitir ao marido -condenado por violencia machista- as visitas coa filla. Foi indultada tamén en varias ocasións e a última o Supremo revogou o indulto porque había arbitrariedade. 

Comentarios