A Comisión Europea instou de novo este martes a España a superar a situación de bloqueo na renovación do Consello Xeral do Poder Xudicial (CGPJ) como un dos principais retos que enfronta o país no marco do Estado de dereito, unha renovación que Bruxelas insiste en que debe ser elixida polos xuíces para cumprir os estándares europeos.
Na súa segunda avaliación anual sobre o Estado de dereito en todos os países da UE, o Executivo comunitario retoma os mesmos "retos" no caso de España que citou no primeiro exame, realizado en setembro de 2020 e que apuntaba á renovación do órgano de goberno dos xuíces e a preocupación pola independencia do Ministerio Fiscal como principais conclusións.
A urxencia pola renovación do CGPJ segue preocupando en Bruxelas porque fai máis de dous anos que se atopa en situación de interinidade, explican fontes comunitarias, que tamén valoran como positivo que o que o informe comunitario sinalase xa o problema o pasado ano axudou a abrir o debate político.
Así, o documento adoptado este martes polo Colexio de Comisarios apunta como principal desafío do sistema xudicial español o bloqueo político para "a renovación de varios cargos en órganos constitucionais", aínda que destaca o caso do CGPJ.
A percepción de politización aumentase se se levou a cabo a reforma proposta por PSOE e Podemos
Sobre esta situación, o informe celebra como "un feito positivo" que finalmente se retirase a proposta do PSOE e Podemos para reformar o sistema de elección dos vogais porque de saír adiante aumentase a percepción do CGPJ como vulnerable á politización".
A liña de Bruxelas non varía respecto ao ano anterior nin ás mensaxes que o comisario de Xustiza e a vicepresidenta do Executivo comunitario responsable de Estado de dereito, Beira Jourova, expresaron nos seus contactos co Goberno e a oposición chamando a unha reforma que permita que sexan os propios xuíces quen designen aos vogais do órgano de goberno dos xuíces.
O informe recorda os "chamamentos" para que España leve a cabo unha reforma do sistema de elección do CGPJ que permita que unha maioría dos vogais sexan designados por xuíces, "en liña cos estándares europeos". Deste xeito, a Comisión fai súas as recomendacións nesta materia do Consello de Europa, organismo alleo á UE.
"É importante que os estándares europeos sexan tidos en conta e que todos os actores sexan consultados", apuntan desde Bruxelas, recordando tamén as veces que Reynders apelou ao Goberno e ao Partido Popular a retomar o "diálogo" para sacar do impasse ao CGPJ.
O bloqueo político en España dificulta os procesos, pero a plena independencia do CGPJ é urxente
Na mesma liña, a vicepresidenta Jourova dixo nunha rolda de prensa que é consciente da "realidade política e a súa complexidade" en España que provocou un "bloqueo", pero que é urxente que o CGPJ "funcione" sen que se politicen os seus nomeamentos" para asegurar a súa "plena independencia".
Outros asuntos do sistema xudicial español que a Comisión observa con preocupación son a independencia do Ministerio Fiscal con respecto ao Goberno, o réxime de aforamientos de altos cargos ante o Tribunal Supremo e tamén o "réxime de incompatibilidades entre xuíces e fiscais".
Con todo, o informe sinala que se adoptaron ou están previstas "varias medidas para mellorar a calidade da xustiza", por exemplo "a revisión do sistema de asistencia xurídica e do Código de Procedemento Penal e outros tres proxectos de lei sobre eficiencia procesual, organizativa e dixital".
Ademais considera que está a avanzar o proceso de dixitalización da xustiza e houbo "esforzos" para corrixir os atrasos, incluída a creación de novos tribunais, pero apunta que o baixo número de xuíces por habitante segue sendo unha debilidade do sistema.
En España falta unha estratexia anticorrupción
Doutra banda, á hora de analizar a loita contra a corrupción en España, o documento presentado por Reynders e Jourova apunta que "España segue mellorando o marco institucional e legal" para evitar a corrupción e combatela, aínda que advirte que falta unha estratexia anticorrupción que puidese guiar esta loita de xeito integral.
Tamén se fai eco das queixas das autoridades fiscais pola falta de recursos suficientes, o que na práctica afecta á velocidade das investigacións e ao enjuiciamiento dos casos de corrupción.
INDEPENDENCIA DOS MEDIOS. No capítulo de liberdade de prensa e pluralismo dos medios de comunicación, a Comisión describe que o Goberno está a tomar medidas para abordar as cuestións relacionadas co acceso á información, pero tamén que segue habendo cuestións que resolver sobre a transparencia da propiedade dos medios.
Así, Bruxelas expresa "preocupacións" con respecto á independencia e recursos do regulador audiovisual que quedaron de manifesto cando España tivo que trasponer a directiva sobre medios audiovisuais.
Tamén recolle problemas atopados por xornalistas á hora de facer o seu traballo pero indica igualmente que se tomaron medidas para facilitar a súa tarefa.
