A sostida reactivación do gasto en consumo dos fogares desde inicios de 2014 e a mellora das expectativas económicas están a dar novas ás ao negocio do diñeiro rápido. Basta con acender o televisor ou con conectarse a internet e teclear a palabra 'crédito' para comprobar que proliferan as ofertas de entidades variadas dispostas a prestar pequenas cantidades de diñeiro nun tempo marca sen ter que responder a demasiadas preguntas. En moitos casos é suficiente con introducir o DNI e especificar uns ingresos mínimos mensuais, sen necesidade de presentar un aval ou un historial crediticio, para que o usuario poida dispor na súa conta corrente do diñeiro en menos de 24 horas.
Pode parecer que todo son facilidades, pero non son poucos os debedores que acaban véndose desbordados por uns custos que chegan a superar unha TAE do 2.000%, isto é, a taxa anual equivalente, un indicador no que sempre hai que fixarse, pois inclúe o interese nominal, máis gastos e comisións. Para evitar sorpresas, tamén é importante pescudar que intereses de demora aplicaranse en caso de atrasarse nos pagos.
O portavoz da organización de consumidores Facua, Rubén Sánchez, explica que, aínda que a información que estas compañías deben ofrecer aos usuarios tanto na publicidade como nos contratos (é o caso da TAE) está regulada na lei 22/2007, o problema é que o sector escapa á supervisión do Banco de España (BE) e a Comisión Nacional do Mercado de Valores. "Está claro que se incorre en fraudes, en prácticas de usura prohibidas por lei, pero nin os organismos estatais nin os autonómicos fan nada".
As compañías sobre as que non pesan controis son as que se dedican aos microcréditos como Vivus, Wonga ou Kredito24. Como explica o director do observatorio do financiamento familiar da Agencia Negociadora, Pedro Javaloyes, os establecementos financeiros de crédito (EFC) -un epígrafe no que entran compañías como Cofidis ou Cetelem- si "contan con regulación propia" e son responsabilidade do BE. A diferenza da banca tradicional, estas sociedades non captan depósitos de clientes, "senón que só prestan fondos que obteñen nos mercados de capitais". A pesar das limitacións ás que están sometidos os EFC, o certo é que aos xulgados chegan denuncias contra ambos os tipos de establecementos.
"Avarióuseche unha tubaxe en casa?; necesitas reparar urxentemente unha luz do teu coche?; enfermou a túa mascota e os gastos saíronse do teu orzamento?", estes son algúns dos 'imprevistos' para os que se ofrece financiamento, o que dá unha idea do perfil de usuario que recorre a este tipo de solución.
CLIENTE TIPO. "Basicamente atopamos dúas motivacións: dun lado están aqueles a quen os bancos convencionais non conceden crédito porque non teñen ingresos acreditados e, por outro, as persoas que ven a tele e que quedan sorprendidas co fácil que resulta o proceso, sen pensar que en realidade poderían atopar na súa entidade financeira un préstamo cun interese máis baixo", sostén o portavoz de Facua.
O que está claro é que o risco de sobreendebedamento multiplícase. De feito, a Axencia Negociadora advirte que estes produtos acaban supondo "un maior esforzo" de pago cada mes con respecto a outros compromisos "de maior volume" como a hipoteca. Da análise de 24.500 expedientes, esta empresa especializada en mediación financeira e renegociación de débedas conclúe que os créditos rápidos e os cartóns supoñen a maior carga no 35,6 e o 24,8% dos casos, en tanto que cubrir a cota hipotecaria éo para o 7,7% dos enquisados. O estudo tamén revela que o 78% dos expedientes analizados teñen máis préstamos contratados á marxe do destinado á compra da vivenda e un 27% responde por tres ou máis produtos financeiros.
MOITO OLLO CANDO SE TAPAN BURACOS. "En xeral, canto máis fácil resulta obter o diñeiro máis difícil é devolvelo e iso sucede cos créditos rápidos e tamén cos cartóns ,pois os custos dese financiamento son máis altos que os dun crédito normal e as comisións tamén", sinala Javaloyes. A isto súmase o feito de que, en moitas ocasións, o diñeiro rápido utilízase "para tapar outras débedas preexistentes", o que provoca que, do mesmo xeito que unha bóla de neve, as cargas se acrecenten.
Nestes casos non existe unha regulación que fixe a partir de que nivel o interese ao que se presta diñeiro considérase abusivo, de maneira que todo queda en mans do xuíz. No entanto, a xurisprudencia existente apunta que canto a taxa supera o 20% un usuario pode exporse acudir aos xulgados. Si existe un tope en materia de intereses de demora, que a lei de créditos ao consumo fixa en 2,5 veces o prezo legal do diñeiro, fixado no 3,5% en 2015.
Para o sector, o negocio é zumento aínda que traballe con clientes de risco. E é que estas empresas poden ir contra o debedor pola vía xudicial nun xuízo monitorio sen necesidade de contratar a un avogado e a un procurador cando a débeda sexa inferior a 2.000 euros. No caso de que o cliente non pague, sempre queda a opción do embargo.
Nesta tesitura, antes de contratar un crédito rápido o Banco de España recomenda na súa web comparar as condicións con outras ofertas similares, "ler detidamente o contrato", asegurarse de entender as obrigacións e "planificar financieramente a situación para evitar posible falta de pagamentos".
